Trong cuộc sống hàng ngày, nhiều người có thể đã trải qua tình huống: Đầu gối đột nhiên “yếu” khi đang đi, cảm giác như sắp ngã. Hiện tượng này tuy phổ biến nhưng ai gặp phải chắc chắn đều hoang mang, lo lắng. Vậy, đầu gối đột ngột “yếu” đi rốt cuộc là do đâu? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu những nguyên nhân có thể xảy ra.
Đầu tiên chúng ta cần hiểu cấu trúc và chức năng cơ bản của khớp gối. Khớp gối là một trong những khớp lớn nhất, phức tạp nhất trong cơ thể con người. Nó bao gồm xương đùi, xương chày, xương bánh chè, được bao quanh bởi dây chằng, gân, cơ để duy trì hoạt động ổn định, uyển chuyển. Các phần khác nhau của khớp gối phối hợp với nhau để thực hiện các hoạt động phức tạp khác nhau như đi bộ, chạy và nhảy.
Dưới đây là vai trò trong đi lại của một số bộ phận chính ở khớp gối:
– Xương đùi: Xương đùi nối với xương bánh chè và xương chày của khớp gối. Khi đi, đầu xa của xương đùi di chuyển về phía trước, đẩy khớp gối vào trạng thái gấp và duỗi.
– Xương bánh chè: Nằm giữa gân cơ tứ đầu và gân bánh chè, nó bảo vệ và bôi trơn xương bánh chè. Khi đi bộ, xương bánh chè di chuyển lên xuống khi đầu gối gập và duỗi, giúp giảm ma sát và mang lại sự ổn định.
– Xương cẳng chân: Xương cẳng chân tạo thành khớp gối với xương đùi. Khi đi, xương cẳng chân di chuyển về phía trước và phía sau khi bàn chân di chuyển, đặc biệt khi gót chân, lòng bàn chân chạm đất.
– Cơ tứ đầu đùi: Đây là một nhóm cơ ở phía trước đùi bao gồm cơ thẳng đùi, cơ rộng ngoài, cơ rộng trong và cơ rộng trung gian. Chúng chịu trách nhiệm chính cho việc mở rộng khớp gối. Trong giai đoạn đứng khi đi bộ, cơ tứ đầu co lại để giúp khớp gối duỗi thẳng.
– Cơ gân kheo: Một nhóm cơ nằm ở phía sau đùi bao gồm cơ bán gân, cơ bán màng và cơ bắp tay đùi. Chúng chịu trách nhiệm chính cho việc uốn cong khớp gối. Trong giai đoạn xoay người khi đi bộ, gân kheo co lại giúp uốn cong đầu gối để bàn chân có thể vung về phía trước.
– Gân bánh chè: Nối xương bánh chè với xương chày và là phần kéo dài của cơ tứ đầu. Khi đi bộ, gân bánh chè căng và giãn khi khớp gối duỗi ra và uốn cong, giúp đẩy cơ thể về phía trước.
– Sụn chêm: Nằm ở khớp gối, chúng là 2 mảnh sụn xơ hình chữ C có vai trò đệm và ổn định. Khi đi bộ, sụn chêm di chuyển theo chuyển động của khớp gối, giúp phân phối áp lực lên khớp.
– Bao khớp và dây chằng: Bao khớp và dây chằng đầu gối (chẳng hạn như dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau, dây chằng bên trong và dây chằng bên) ổn định khớp trong khi đi bộ và ngăn ngừa cử động quá mức hoặc chấn thương khớp.
1. Mỏi cơ bắp
Đứng hoặc đi bộ trong thời gian dài, đặc biệt là không nghỉ ngơi đầy đủ, có thể gây mỏi các cơ xung quanh khớp gối, dẫn đến cảm giác yếu đuối nhất thời. Tình trạng này thường hết sau một thời gian nghỉ ngơi ngắn.
2. Dây chằng lỏng lẻo hoặc chấn thương
Các dây chằng quanh khớp gối (như dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau…) có nhiệm vụ duy trì sự ổn định của khớp. Nếu dây chằng bị lỏng hoặc bị thương, khớp gối có thể mất đi sự ổn định ngay lập tức và có cảm giác “mềm”. Chấn thương dây chằng thường gặp ở các vận động viên hoặc những người tham gia vào công việc thể chất vất vả.
3. Chấn thương sụn chêm
Sụn chêm là một cấu trúc mô mềm bên trong khớp gối có tác dụng như tấm đệm ổn định khớp gối. Nếu bị tổn thương, rách có thể gây cứng hoặc yếu khi cử động khớp gối. Chấn thương sụn chêm thường gặp khi khớp gối cử động đột ngột như cầu lông, bóng rổ, bóng đá và các môn thể thao khác.
4. Nhuyễn sụn bánh chè
Nhuyễn sụn bánh chè đề cập đến sự thoái hóa và tổn thương của sụn bánh chè, thường gặp ở các vận động viên trẻ hoặc những người đã tham gia các hoạt động chịu sức nặng trên khớp gối trong một thời gian dài. Bệnh nhân có thể bị yếu khớp gối đột ngột khi đi bộ hoặc lên xuống cầu thang. Sự xuất hiện của bệnh nhuyễn sụn xương bánh chè có liên quan đến các yếu tố như thoái hóa khớp gối, vận động khớp gối quá mức và chấn thương khớp gối.
5. Yếu tố thần kinh
Sự chuyển động của khớp gối được điều khiển bởi hệ thần kinh. Nếu dây thần kinh bị chèn ép hoặc tổn thương (chẳng hạn như thoát vị đĩa đệm thắt lưng chèn ép dây thần kinh) có thể ảnh hưởng đến chuyển động của khớp gối, gây ra cảm giác “mềm” đột ngột. Thoát vị đĩa đệm thắt lưng thường gặp ở những người ngồi lâu và chịu sức nặng trong thời gian dài.
6. Viêm khớp
Các bệnh khớp mãn tính như viêm xương khớp hoặc viêm khớp dạng thấp cũng có thể khiến khớp gối mất đi sự ổn định và gây yếu khớp tạm thời. Viêm xương khớp phổ biến hơn ở người lớn tuổi, trong khi viêm khớp dạng thấp có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.
1. Nghỉ ngơi hợp lý
Nếu đầu gối yếu do mỏi cơ, bạn nên nghỉ ngơi hợp lý, tránh đứng hoặc đi lại trong thời gian dài.
Bạn cũng có thể giảm mệt mỏi bằng cách nâng cao chân và chườm nóng.
2. Tập thể dục
Việc rèn luyện sức mạnh cơ bắp phù hợp (chẳng hạn như các bài tập cơ tứ đầu và gân kheo) có thể tăng cường sự ổn định của khớp gối và ngăn ngừa tình trạng yếu cơ.
Bạn có thể tìm đến những bài tập squat, nâng chân… để củng cố sức mạnh cho đôi chân của mình dễ dàng.
3. Mang miếng đệm đầu gối
Bạn có thể đeo nẹp đầu gối để hỗ trợ và bảo vệ thêm khi tập thể dục vất vả hoặc đi bộ trong thời gian dài. Nẹp đầu gối có thể giúp ổn định khớp gối và giảm nguy cơ chấn thương.
4. Duy trì cân nặng khỏe mạnh
Béo phì sẽ làm tăng gánh nặng cho khớp gối. Duy trì cân nặng khỏe mạnh có thể giúp giảm áp lực lên khớp gối và ngăn ngừa xảy ra các vấn đề liên quan. Cân nặng có thể được duy trì thông qua chế độ ăn uống hợp lý và tập luyện phù hợp.
5. Chú ý tư thế và chuyển động
Trong cuộc sống hàng ngày, chú ý đến tư thế và vận động đúng có thể làm giảm nguy cơ chấn thương khớp gối. Ví dụ, tránh duy trì một tư thế trong thời gian dài, tránh cử động gắng sức đột ngột…
6. Tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời
Nếu đầu gối của bạn đột nhiên thường xuyên yếu hơn hoặc kèm theo đau, sưng tấy và các triệu chứng khác, bạn nên đến cơ sở y tế kịp thời để được kiểm tra và chẩn đoán chi tiết. Bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm hình ảnh (chẳng hạn như chụp X-quang, MRI…) để xác định nguyên nhân cụ thể.
