Chụp CT được xem là phương pháp hữu hiệu trong chẩn đoán bệnh. Tuy nhiên, nghiên cứu mới cho thấy việc lạm dụng công nghệ này có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
Một cú va chạm đầu trong trận bóng, cơn ho dai dẳng không dứt hoặc một loạt các triệu chứng lạ mà bạn cần lời giải đáp. Vì những lý do này và nhiều lý do khác, bạn có thể thấy mình nằm trong máy chụp CT.
Trong y học hiện đại, chụp CT đã trở thành một phương pháp thường quy và hữu ích để loại trừ các chẩn đoán nghiêm trọng hơn, mang lại sự an tâm cho bệnh nhân hoặc đi đến tận cùng của vấn đề sức khỏe nhanh hơn.
Được sử dụng để tạo hình ảnh chi tiết về các bộ phận khác nhau của cơ thể, chụp cắt lớp vi tính (CT) được thực hiện khoảng 5 triệu lần mỗi năm. Nhưng nghiên cứu mới đáng lo ngại cho thấy, việc lạm dụng công nghệ này có thể dẫn đến tăng nguy cơ ung thư. Một nghiên cứu lớn của Mỹ dự đoán rằng việc chụp CT quá mức có thể là nguyên nhân gây ra hơn 103.000 ca ung thư mới trong tương lai.
Theo một nghiên cứu mô hình mới, được công bố trên tạp chí JAMA Internal Medicine, số lượng lớn các lần chụp CT được thực hiện tại Hoa Kỳ vào năm 2023 có thể gây ra 5% tổng số ca ung thư mới trong nước, bằng với số ca ung thư do rượu bia gây ra. Nhóm nghiên cứu đã tính toán số ca ung thư dự kiến sẽ liên quan đến 93 triệu lượt chụp CT được thực hiện trên 62 triệu người vào năm 2023 tại Mỹ.
BS Rebecca Smith-Bindman (Nhà X quang học và Giáo sư Dịch tễ học và Sinh thống kê, Sản phụ khoa và Y học Sinh sản tại Đại học California San Francisco) nói với Daily Mail Australia rằng: “Những nguy cơ ung thư trong tương lai này có thể được giảm bớt bằng cách giảm số lần chụp CT (đặc biệt là các lần chụp có giá trị thấp được sử dụng trong các trường hợp không có khả năng giúp ích cho bệnh nhân) hoặc bằng cách giảm liều cho mỗi lần chụp.
Liều lượng cho CT vẫn rất khác nhau giữa các bệnh viện của bệnh nhân, ngay cả ở Anh, và có những cơ hội để giảm liều lượng đó mà không làm giảm độ chính xác của các xét nghiệm”.
Việc chụp CT mang theo nguy cơ ung thư gia tăng không phải là thông tin mới. Một nghiên cứu lớn của Úc đã gióng lên hồi chuông cảnh báo vào năm 2013, đặc biệt là đối với trẻ em. Nhưng nghiên cứu của JAMA Internal Medicine là nghiên cứu đầu tiên định lượng số ca ung thư tiềm ẩn dựa trên dữ liệu CT của 1 năm nhất định.
Các chuyên gia nhấn mạnh, rủi ro cá nhân là thấp và lợi ích của việc chụp CT cần thiết lớn hơn rủi ro. Nhưng các nhà nghiên cứu cảnh báo, việc tăng liều bức xạ và tăng 30% việc sử dụng CT kể từ năm 2009 tại Mỹ là nguyên nhân đáng lo ngại.
Tại Úc, một nghiên cứu năm 2022 cho thấy việc sử dụng CT đã tăng 211% từ năm 2001 đến năm 2019, bất chấp việc Đánh giá Dịch vụ Chuyên nghiệp năm 2009 đã nêu bật những lo ngại về việc lạm dụng CT. Trong khi đó, một nghiên cứu năm 2017 từ một bệnh viện cho thấy 55% số lần chụp CT được yêu cầu để loại trừ thuyên tắc phổi có thể tránh được bằng cách sử dụng điểm Wells và xét nghiệm D-dimer.
GS Mark Morgan (Chủ tịch Ủy ban Chuyên gia RACGP – Chăm sóc Chất lượng và Giáo sư Thực hành Tổng quát tại Đại học Bond) cho biết: “Một trong những yêu cầu phổ biến đối với chụp X-quang và CT là đau lưng dưới. Trừ khi có dấu hiệu cảnh báo về nguyên nhân nguy hiểm bất thường gây đau lưng, thì việc chụp ảnh không làm thay đổi cách xử lý chứng đau lưng”.
The Royal Australian College of General Practitioners (RACGP) gần đây đã đưa ra một hướng dẫn dành cho bác sĩ và một hướng dẫn tương ứng dành cho bệnh nhân như một phần của loạt bài có tên: “Trước tiên, đừng làm hại: Hướng dẫn lựa chọn một cách khôn ngoan trong Thực hành Tổng quát”.
GS Morgan nói thêm: “Bức xạ không phải là tác hại duy nhất từ việc thực hiện các lần chụp có giá trị thấp. Các lần chụp nhạy cảm cũng sẽ cho thấy những thay đổi phổ biến xảy ra khi chúng ta già đi.
Thông thường rất khó để phân loại những thay đổi nào, nếu có, là nguyên nhân đằng sau lý do yêu cầu chụp. Việc chụp tốn kém và sử dụng hết tài nguyên, đồng thời thực hiện các lần chụp có giá trị thấp cũng đồng nghĩa với việc thời gian chờ đợi lâu hơn cho những người có nhu cầu cấp thiết”.
(Ảnh minh họa: Internet)
(Nguồn: Daily Mail)
