Ung thư giai đoạn đầu thường khó phát hiện do kích thước khối u nhỏ, khả năng “ngụy trang” của tế bào ung thư và các triệu chứng dễ nhầm lẫn với bệnh lý thông thường. Tuy nhiên, việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo lại là chìa khóa vàng để nâng cao tỷ lệ chữa khỏi bệnh.
Tế bào ung thư hình thành từ sự biến đổi của tế bào bình thường, sau đó chúng liên tục nhân lên và tập hợp thành khối u. Tuy nhiên, ở giai đoạn sớm, phần lớn mọi người đều không thể nhận biết được sự xuất hiện của ung thư. Có 3 nguyên nhân chính dẫn đến điều này.
Nguyên nhân 1: Kích thước khối u nhỏ
Khối u giai đoạn đầu thường có đường kính nhỏ hơn 1cm. bao gồm khoảng 1 tỷ tế bào ung thư. Vì kích thước nhỏ nên khối u chưa gây chèn ép hoặc tổn thương đáng kể lên các dây thần kinh, mạch máu hoặc cơ quan xung quanh. Do đó, người bệnh không xuất hiện các triệu chứng như đau, chảy máu hoặc rối loạn chức năng.
Nguyên nhân 2: Khả năng ngụy trang
Tế bào ung thư bắt nguồn từ sự đột biến của tế bào bình thường. Ở giai đoạn đầu, chúng có khả năng “ngụy trang” thành tế bào khỏe mạnh bằng cách biểu hiện các protein đặc hiệu (như PD-L1). Điều này giúp chúng trốn tránh sự nhận diện và tấn công của hệ miễn dịch. “Sự miễn dịch dung nạp” này khiến cơ thể không sản sinh phản ứng viêm hoặc sốt, vốn là các tín hiệu cảnh báo.
Nguyên nhân 3: Dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác
Các triệu chứng ung thư giai đoạn đầu thường mơ hồ như mệt mỏi, chán ăn hoặc khó tiêu nhẹ. Những triệu chứng này rất giống với các bệnh lý thường gặp như viêm dạ dày, hội chứng ruột kích thích, nên dễ bị bỏ qua. 3 yếu tố trên tạo điều kiện cho tế bào ung thư tiếp tục phát triển âm thầm và bắt đầu di căn.
Mặc dù các triệu chứng ung thư giai đoạn đầu thường mơ hồ và không đặc hiệu, nhưng dựa trên các quan sát y học và dữ liệu lâm sàng, 10 dấu hiệu dưới đây có thể được coi là những tín hiệu cảnh báo quan trọng:
1. Sụt cân không rõ nguyên nhân
Sụt cân nhanh chóng trên 5% trong thời gian ngắn mà không có lý do rõ ràng (như ăn kiêng hoặc tập thể dục) là dấu hiệu điển hình của nhiều loại ung thư. Ung thư thực quản, dạ dày, tụy… thường gây sụt cân bất thường do khối u tiêu hao năng lượng và làm giảm cảm giác ngon miệng. Khoảng 25% bệnh nhân ung thư có biểu hiện sụt cân là triệu chứng khởi phát.
2. Đau dai dẳng
Cơn đau do ung thư gây ra thường dữ dội và khó kiểm soát, không đáp ứng với thuốc giảm đau thông thường. Ví dụ: Đau âm ỉ liên tục ở vùng lưng hoặc tứ chi do ung thư di căn xương; Khối u đơn độc không đau ở vú kèm theo da sần vỏ cam là dấu hiệu của ung thư vú; Hạch bạch huyết sưng to và tiếp tục phát triển ở vùng cổ, nách hoặc bẹn cảnh báo bệnh ung thư hạch; Tinh hoàn sưng to bất thường hoặc xuất hiện nốt cứng có thể là dấu hiệu của ung thư tinh hoàn.
4. Mệt mỏi và suy nhược kéo dài
Cảm giác mệt mỏi do ung thư thường dai dẳng, không thuyên giảm ngay cả khi được nghỉ ngơi đầy đủ. Tình trạng này thường gặp ở bệnh nhân ung thư máu, ung thư phổi, ung thư đại trực tràng… Khối u giải phóng các cytokine gây rối loạn chuyển hóa năng lượng, dẫn đến kiệt quệ cơ thể.
5. Bất thường trên da hoặc niêm mạc
Nốt ruồi đột ngột to lên, viền mờ, màu sắc không đều hoặc chảy máu là dấu hiệu cảnh báo của u ác tính; Vết trắng kèm theo cảm giác sần sùi trên niêm mạc má hoặc lưỡi là dấu hiệu tiền ung thư; Vàng da và vàng mắt là biểu hiện của ung thư gan, ung thư tụy hoặc ung thư đường mật; Đổ mồ hôi trộm về đêm không do nhiễm trùng kèm theo sụt cân cần được kiểm tra để loại trừ ung thư máu.
10. Rối loạn chức năng cụ thể
Nam giới phát triển tuyến vú là trường hợp hiếm gặp nhưng cần cảnh giác với ung thư vú hoặc rối loạn nội tiết do ung thư tinh hoàn; Ngón tay dùi trống (đầu ngón tay phình to) thường gặp ở bệnh nhân ung thư phổi, liên quan đến sự tăng sinh mô mềm do thiếu oxy.
Các triệu chứng trên không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của ung thư, nhưng nếu kéo dài hơn 2 tuần và không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường, bạn nên đi khám bác sĩ để làm các xét nghiệm cần thiết như xét nghiệm dấu ấn ung thư, chẩn đoán hình ảnh hoặc sinh thiết. Phát hiện sớm là chiến lược cốt lõi để nâng cao tỷ lệ chữa khỏi ung thư.
(Ảnh minh họa: Internet)
(Nguồn: Ifeng)
