Các bác sĩ đang kê đơn thuốc kháng sinh cho hàng chục nghìn bệnh nhân nhiễm trùng mà ít hoặc không xem xét đến tiên lượng và nguy cơ nhiễm trùng nặng hơn. Điều này có thể dẫn đến kháng kháng sinh, “mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe toàn cầu”.
Một nghiên cứu mới của các nhà dịch tễ học tại Đại học Manchester (Anh) cho thấy nhiều người trẻ tuổi đang được kê đơn thuốc kháng sinh, mặc dù họ đủ khỏe để hồi phục mà không cần dùng thuốc. Điều này có thể dẫn đến kháng kháng sinh, “mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe toàn cầu”, theo các nhà nghiên cứu.
Mặt khác, người cao tuổi, những người có thể không dễ dàng đối phó với nhiễm trùng nếu không có thuốc kháng sinh, lại không được kê đơn nhiều. Nếu không có sự trợ giúp của thuốc kháng sinh, nhiều người cao tuổi phải đối mặt với các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng hơn và phải nhập viện, các nhà dịch tễ học nhận thấy.
GS Tjeerd van Staa (Đại học Manchester), một trong những tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: “Thuốc kháng sinh có hiệu quả trong điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn, nhưng chúng mang theo nguy cơ kháng kháng sinh (AMR) và mất hiệu quả khi sử dụng không đúng cách. Đó là lý do tại sao AMR đối với thuốc kháng sinh đã được công nhận là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu.
Xét đến mối đe dọa của tình trạng kháng thuốc, cần phải nhắm mục tiêu thuốc kháng sinh tốt hơn trong chăm sóc sức khỏe ban đầu cho những bệnh nhân có nguy cơ biến chứng liên quan đến nhiễm trùng cao hơn, chẳng hạn như nhiễm trùng huyết. Nhưng nghiên cứu này cho thấy thuốc kháng sinh cho các bệnh nhiễm trùng thông thường thường không được kê đơn theo nguy cơ biến chứng. Điều đó cho thấy có rất nhiều khả năng để làm nhiều hơn nữa trong việc giảm kê đơn thuốc kháng sinh”.
Nghiên cứu này, được tài trợ bởi Viện Nghiên cứu Sức khỏe và Chăm sóc Quốc gia (Anh), được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Y học Hoàng gia (Anh) vào đầu tháng này, đã xem xét 15,7 triệu hồ sơ bệnh nhân và cho thấy có thể kê ít thuốc kháng sinh hơn nhiều. Các nhà nghiên cứu phát hiện, xác suất được kê đơn thuốc kháng sinh cho nhiễm trùng đường hô hấp dưới hoặc đường tiết niệu không liên quan đến bất kỳ nguy cơ nhập viện nào. Xác suất được kê đơn thuốc kháng sinh cho nhiễm trùng đường hô hấp trên chỉ liên quan yếu đến nguy cơ bệnh nhân phải nhập viện.
Nghiên cứu cũng chỉ ra những yếu tố như tuổi của bệnh nhân và sự hiện diện của các vấn đề sức khỏe khác chỉ liên quan yếu đến xác suất được kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng thông thường. Bệnh nhân cao tuổi trong mẫu nghiên cứu ít hơn 31% so với bệnh nhân trẻ nhất được kê đơn thuốc kháng sinh cho nhiễm trùng đường hô hấp trên. Bệnh nhân mắc nhiều bệnh kết hợp ít hơn 7% so với những người không có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng được kê đơn thuốc kháng sinh cho nhiễm trùng đường hô hấp trên.
BS Ali Fahmi (Đại học Manchester), đồng tác giả chính của nghiên cứu, cho biết thêm: “Thay vì áp đặt các mục tiêu giảm kê đơn không phù hợp, chúng tôi cho rằng việc các bác sĩ lâm sàng tập trung vào cải thiện kê đơn thuốc kháng sinh dựa trên rủi ro cho các bệnh nhiễm trùng ít nghiêm trọng hơn và thường tự khỏi sẽ khả thi hơn nhiều. Tiên lượng và tác hại nên được xem xét rõ ràng trong các hướng dẫn điều trị, cùng với thông tin cá nhân hóa tốt hơn cho bác sĩ lâm sàng và bệnh nhân để hỗ trợ việc ra quyết định chung”.
Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) (Anh) cho biết thuốc kháng sinh chỉ nên được kê đơn để điều trị các vấn đề sức khỏe: Không nghiêm trọng nhưng không thể khỏi nếu không có thuốc kháng sinh – chẳng hạn như mụn trứng cá; không nghiêm trọng nhưng có thể lây lan sang người khác nếu không được điều trị kịp thời – chẳng hạn như nhiễm trùng da chốc lở hoặc nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục chlamydia; bằng chứng cho thấy thuốc kháng sinh có thể tăng tốc độ phục hồi đáng kể – chẳng hạn như nhiễm trùng thận; mang nguy cơ biến chứng nghiêm trọng hơn – chẳng hạn như viêm mô tế bào hoặc viêm phổi.
Thuốc kháng sinh cũng có thể được khuyến nghị cho những người dễ bị ảnh hưởng bởi tác hại của nhiễm trùng, chẳng hạn như người trên 75 tuổi, người bị suy tim và người có hệ miễn dịch suy yếu. Thuốc kháng sinh thường được khuyến cáo nếu bạn đang thực hiện một loại phẫu thuật có nguy cơ nhiễm trùng cao và đôi khi được dùng như một biện pháp phòng ngừa để ngăn ngừa, chứ không phải điều trị nhiễm trùng.
Kháng kháng sinh là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu, trong đó các vi sinh vật như vi khuẩn, virus, nấm và ký sinh trùng trở nên kháng thuốc với tác dụng của thuốc kháng sinh, bao gồm cả thuốc kháng sinh. Sự kháng thuốc này khiến việc điều trị nhiễm trùng trở nên khó khăn hơn, làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh và có thể dẫn đến bệnh nặng và tử vong.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã tuyên bố AMR là một trong 10 mối đe dọa sức khỏe cộng đồng toàn cầu hàng đầu và được liệt kê trong Sổ đăng ký Rủi ro Quốc gia của Chính phủ Anh. Năm 2019, đã có 4,95 triệu ca tử vong liên quan đến AMR vi khuẩn trên 204 quốc gia và 1,27 triệu ca trong số đó được quy trực tiếp, khiến WHO tuyên bố đây là mối đe dọa sức khỏe cộng đồng toàn cầu hàng đầu.
Mặc dù kháng thuốc là một hiện tượng tự nhiên và không chỉ là vấn đề sức khỏe nhưng từ góc độ chăm sóc sức khỏe con người, NHS cho biết nó được tăng tốc bởi:
– Việc sử dụng thuốc kháng sinh không đúng cách; thực hành phòng ngừa và kiểm soát nhiễm trùng kém.
– Thiếu các loại thuốc kháng sinh mới đang được phát triển.
– Giám sát toàn cầu không đầy đủ về tỷ lệ nhiễm trùng.
Chúng ta dựa vào thuốc kháng sinh, thuốc chống nấm và thuốc chống ký sinh trùng để điều trị các vi sinh vật gây ra nhiều bệnh phổ biến, chẳng hạn như bệnh lao (TB), HIV/AIDS, sốt rét, nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm trùng ngực, nhiễm trùng máu và ngộ độc thực phẩm. Tuy nhiên, những vi sinh vật này đã có thể kháng lại một loạt các loại thuốc kháng sinh. NHS cho biết những điều sau đây có thể giúp giải quyết tình trạng kháng thuốc:
– Phòng ngừa nhiễm trùng sớm.
– Chẩn đoán kịp thời, chính xác.
– Kê đơn và sử dụng thuốc kháng sinh phù hợp chỉ khi có nhiễm trùng mà chúng là phương pháp điều trị thích hợp nhất.
– Quản lý nhiễm trùng hiệu quả.
– Phát triển các lựa chọn thay thế cho thuốc kháng sinh hiện tại.
(Ảnh minh họa: Internet)
(Nguồn: The Sun)
