Đó chính là cây đỗ trọng!
Cây đỗ trọng, hay còn có tên khoa học là Eucommia ulmoides Oliv thuộc họ Đỗ trọng Eucommiaceae, là một loại cây thân gỗ, có thể cao tới 10-20m và luôn xanh tươi. Lá của cây mọc so le, hình trứng rộng và khi đứt lá sẽ thấy những sợi nhựa trắng như tơ. Hoa đỗ trọng đơn tính và quả hình thoi dài khoảng 3cm.
Trong y học cổ truyền, đỗ trọng có vị ngọt hơi cay, tính ôn và vào hai kinh can và thận. Nó được dùng để bổ can, thận, mạnh gân cốt và an thai. Cây đỗ trọng cũng được sử dụng để chữa đau lưng, đi tiểu nhiều và chân gối yếu mềm. Liều dùng thông thường là từ 5-12g dưới dạng thuốc sắc hoặc ngâm rượu.
Trong Bản thảo cương mục có chép: “Bàng Nguyên Anh kể lại: Xưa có người thiếu niên mới lấy vợ bị bệnh yếu chân không đi được. uống các thuốc không khỏi, sau có lương y Tôn Lãm bắt mạch đoán rằng bệnh đó là do thận hư, cho uống đỗ trọng chỉ trong 10 ngày là khỏi”. Dùng riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc khác. Liều dùng: ngày uống 5-12g dưới dạng thuốc sắc hay ngâm rượu.
Tại Liên Xô cũ, từ năm 1951 đã công nhận đỗ trọng là một vị thuốc chính thức để điều trị bệnh cao huyết áp. Dùng dưới dạng thuốc sắc, cao lỏng hoặc rượu đỗ trọng (20% trong rượu 30 độ).
Trong y học hiện đại, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng đỗ trọng có chứa các chất như gutta-percha, một dạng nhựa tự nhiên có tính chất như cao su. Đỗ trọng có tác dụng kích thích, ức chế hệ thần kinh trung ương tùy theo liều lượng và có tác dụng hạ huyết áp. Ngoài ra, nó còn giúp làm mạnh sự co bóp của cơ tim và tăng lượng nước tiểu.
Đỗ trọng cũng được sử dụng trong một số bài thuốc trong đông y để điều trị các bệnh về xương khớp, như các bài thuốc chữa bệnh sau khi sinh nở, thai không yên, hoặc điều trị cho những người bị bệnh yếu chân không đi được.
Liều dùng đỗ trọng thay đổi tùy theo từng mục đích sử dụng và dạng bào chế. Liều khuyến cáo trong khoảng 8 – 12g đỗ trọng/ngày, tối đa dùng 40g.
Một số bài thuốc từ đỗ trọng giúp chữa bệnh xương khớp bao gồm:
– Người cao huyết áp, đau lưng: Đỗ trọng 30g, rượu trắng 500ml. Ngâm 7-10 ngày là dùng được, ngày 2-3 lần, mỗi lần 10 – 20ml.
– Người thận hư lưng đau: Đỗ trọng 30g, cật dê 1 đôi. Trước tiên sắc đỗ trọng lấy nước, cho cật dê vào ninh cho chín, thêm mắm muối gia vị, ăn thịt uống thang lúc đói.
– Dùng cho người đau lưng lạnh đầu gối: Đỗ trọng 10g, xương sống chó 9g, sắc uống, ngày 1 thang, chia 2 lần sớm, tối.
Khi sử dụng đỗ trọng, cần lưu ý không dùng cho người có âm hư hỏa vượng, không dùng quá nhiều cho người huyết áp thấp và tránh sử dụng đơn độc mà không tham khảo ý kiến bác sĩ.
Trên thị trường cũng cần cẩn trọng với những loại vỏ cây tương tự như đỗ trọng nhưng không có tác dụng tương tự được gọi là nam đỗ trọng. Các vị thuốc nên được mua từ những cơ sở uy tín để đảm bảo chất lượng.
(Ảnh: Internet)
