Nhiều người có thói quen ngủ với tư thế “leo núi”, một chân co cao. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo tư thế này tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại cho cột sống và hông.
Có bao nhiêu người có tư thế ngủ kiểu “leo núi” như thế này, không chỉ nằm nghiêng mà còn co một chân lên cao. Nhìn thì có vẻ như chân, lưng, cột sống ngực đang được “kéo giãn”, rất thoải mái và thư giãn. Nhưng thực tế, tư thế ngủ này tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe.
Tư thế ngủ “leo núi” khiến thắt lưng và khung xương chậu ở trạng thái xoắn vặn tương đối. Khi tỉnh dậy, người ta sẽ cảm thấy đau lưng mỏi gối. Nếu duy trì lâu dài, cột sống thắt lưng và khớp háng sẽ bị tổn thương.
Tư thế ngủ “leo núi” còn khiến cột sống thắt lưng bị xoay vặn, gây đau vùng thắt lưng, mông và cột sống ngực. Về lâu dài, nó có thể dẫn đến tổn thương cơ mông, lệch khung xương chậu, vẹo cột sống thắt lưng và vẹo cột sống ngực.
Thay vào đó, chúng ta nên duy trì ngủ với 2 tư thế lành mạnh:
– Nằm nghiêng: Co 2 chân lại, kẹp một chiếc gối giữa hai đầu gối để giữ cho khung xương chậu không bị xoay. Đặt một chiếc gối nhỏ hoặc khăn cuộn vào khoảng trống giữa thắt lưng và giường, tạo tác dụng đệm tốt hơn cho thắt lưng.
– Nằm ngửa: Khi nằm ngửa, nếu cảm thấy vùng dưới thắt lưng trống trải, bạn có thể kê một chiếc gối dưới đầu gối để thắt lưng và mặt giường áp sát hơn. Điều này giúp giảm áp lực lên đĩa đệm cột sống.
Một số tư thế ngủ khiến bạn cảm thấy thoải mái có thể là dấu hiệu của vấn đề về xương khớp. Ví dụ:
Người ngủ thích giơ hai tay lên quá đầu khi ngủ có thể là dấu hiệu của bệnh thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh. Đây là loại bệnh thoái hóa đốt sống cổ phổ biến nhất trên lâm sàng, thường do gai xương, thoát vị đĩa đệm chèn ép rễ thần kinh gây ra. Nó có thể gây đau và tê lan dọc cánh tay, vai và lưng trên. Một số bệnh nhân chọn tư thế ngủ “đầu hàng” để kéo giãn cột sống cổ, giảm áp lực lên rễ thần kinh và do đó giảm bớt các triệu chứng.
Tác hại của tư thế: Thứ nhất, tư thế này ảnh hưởng đến tuần hoàn máu ở chi trên, có thể gây viêm dây thần kinh ngoại biên. Thứ hai, các cơ quanh khớp vai chịu tải trọng lớn, đồng thời chèn ép “khoảng dưới mỏm cùng vai”, rất dễ gây viêm quanh khớp vai, hội chứng chèn ép mỏm cùng vai. Cơ hoành, lồng ngực không thể co bóp tự nhiên, hô hấp của phổi cũng bị ảnh hưởng, có thể gây tức ngực, khiến người ta cảm thấy ngủ không ngon giấc. Tương tự, nếu thường xuyên cảm thấy tức ngực khó thở, phải giơ 2 tay lên, “nâng” xương sườn, mở lồng ngực mới thấy dễ chịu thì cần cảnh giác với các vấn đề về tim phổi.
Tư thế ngủ luôn nằm sấp: Một số bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm thích nằm sấp, vì tư thế này thực sự có thể giúp cột sống thắt lưng trở về vị trí ban đầu ở một mức độ nhất định, giúp thư giãn cơ thắt lưng, giảm co thắt và đau. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp tạm thời để giảm đau trong giai đoạn cấp tính.
Nếu luôn nằm sấp, để đảm bảo hô hấp thông suốt, đầu và cổ thường nghiêng sang một bên, cột sống thắt lưng sẽ ở tư thế ưỡn cong, vặn vẹo trong thời gian dài. Điều này khiến nhân nhầy đĩa đệm dễ bị thoát vị hơn, làm trầm trọng thêm các triệu chứng khó chịu.
Bệnh nhân thoái hóa đốt sống cổ chèn dây thần kinh cũng có thể thích nằm gối cao, vì khi gối quá thấp hoặc không có gối, cổ ở tư thế quá duỗi (ngửa ra sau), có thể làm giảm kích thước lỗ liên hợp, dễ làm nặng thêm các triệu chứng. Vì vậy, họ thường kê cao đầu để có được tư thế tương đối thoải mái.
Tác hại của tư thế: Ngoài việc làm tăng góc giữa cổ và ngực, cản trở đường dẫn khí, lâu dần các cơ cổ sẽ bị tổn thương, co rút, khiến vị trí cột sống cổ thay đổi nhỏ, làm nặng thêm hoặc gây ra các loại bệnh thoái hóa đốt sống cổ.
Do không tìm được gối phù hợp hoặc luôn cảm thấy khó chịu, không ít bệnh nhân thoái hóa đốt sống cổ quyết định không nằm gối. Thoát vị đĩa đệm, gai xương… chèn ép trực tiếp tủy sống hoặc mạch máu nuôi dưỡng tủy sống gây ra bệnh thoái hóa đốt sống cổ loại tủy sống.
Khi gối quá cao, cổ của bệnh nhân bị gập quá mức, tủy sống trong ống sống bị kéo căng quá mức, các triệu chứng dễ trở nên trầm trọng hơn. Bệnh nhân thoái hóa đốt sống cổ loại động mạch đốt sống, thoái hóa đốt sống cổ làm cho động mạch đốt sống bị chèn ép, cung cấp máu không đủ. Khi nằm nghiêng, gối cao sẽ chèn ép động mạch đốt sống, cản trở việc cung cấp máu hơn nữa, vì vậy nằm gối thấp hoặc không nằm gối sẽ cảm thấy thoải mái hơn.
Tác hại của việc không nằm gối: Cột sống cổ có độ cong sinh lý giống như một cây cầu. Nếu không nằm gối, phần đáy cầu không được nâng đỡ, vòm cầu sẽ dần dần bị sập (độ cong thẳng ra), thần kinh, mạch máu dần dần bị chèn ép, nguy cơ tiềm ẩn càng lớn.
Các tư thế ngủ khác nhau có ưu và nhược điểm riêng, tốt nhất nên “chọn đúng” tư thế phù hợp với tình trạng cơ thể của mình.
Ngủ nằm ngửa:
– Phù hợp với người bị đau lưng, đau cổ.
– Ưu điểm: Giảm đau lưng và đau cổ, hỗ trợ cột sống, giúp cơ bắp thư giãn và phục hồi.
– Nhược điểm: Tăng nguy cơ ngáy ngủ, hội chứng ngưng thở khi ngủ ở những người bị tắc nghẽn đường thở, có thể làm trầm trọng thêm chứng khó thở. Khi nằm ngửa, lưỡi bị tụt ra sau, vòm miệng mềm bị sụp xuống, dễ gây hẹp đường thở, cản trở hô hấp. Vì vậy, người béo phì, phụ nữ mang thai giai đoạn cuối, người lớn và trẻ em bị ngáy ngủ nên tránh tư thế nằm ngửa.
Ngủ nằm nghiêng:
– Là lựa chọn hàng đầu cho phụ nữ mang thai và người cao tuổi, nhưng không nên nằm nghiêng úp.
– Ưu điểm: Giữ cho đường thở thông thoáng, giảm nguy cơ ngáy ngủ, giảm nguy cơ trào ngược dạ dày thực quản, giảm áp lực lên cột sống và nội tạng. Một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng “nằm nghiêng bên phải + tần suất trở mình thấp hơn” có thể mang lại chất lượng giấc ngủ cao hơn. Tổ chức Giấc ngủ Hoa Kỳ cho biết, nằm nghiêng bên trái tốt hơn cho những người bị bệnh trào ngược dạ dày thực quản, có thể giảm áp lực dạ dày ruột. Đây cũng là tư thế ngủ tốt nhất trong thai kỳ.
– Nhược điểm: Tăng áp lực lên vai, không phù hợp với người bị chấn thương khớp vai.
Ngủ nằm sấp:
– Ít được khuyến khích nhất, nhưng không phải là không có lợi ích.
– Ưu điểm: Có thể mở đường thở, giúp giảm ngáy ngủ.
– Nhược điểm: So với nằm ngửa và nằm nghiêng, nằm sấp ít hỗ trợ lưng và cổ nhất, có thể làm tăng độ cong của cột sống thắt lưng, dẫn đến áp lực lên các khớp nhỏ của cột sống. Tư thế nằm sấp sẽ cản trở sự nâng lên hạ xuống của lồng ngực, làm tăng áp lực ổ bụng, làm trầm trọng thêm chứng trào ngược dạ dày thực quản. Ngoài ra, nằm sấp còn ảnh hưởng đến tuần hoàn máu, những người bị huyết áp cao, bệnh tim mạch nên tránh.
(Ảnh minh họa: Internet)
