Một nghiên cứu mới đây cho thấy việc tiêu thụ kẽm với hàm lượng cao có thể làm tăng nguy cơ lạc nội mạc tử cung ở phụ nữ Mỹ. Điều này trái ngược với các nghiên cứu trước đây, đặt ra nhiều câu hỏi về vai trò của kẽm trong sức khỏe sinh sản.
Kẽm là một khoáng chất vi lượng thiết yếu cho nhiều chức năng của cơ thể, từ sản xuất insulin đến sức khỏe hệ miễn dịch. Nó cũng đóng một vai trò trong việc điều hòa hormone, tổng hợp DNA và protein, phân chia và phát triển tế bào. Cơ thể chúng ta không thể dự trữ kẽm, vì vậy phải hấp thụ nó thông qua chế độ ăn uống. Tuy nhiên, việc duy trì sự cân bằng phù hợp là chìa khóa, vì quá nhiều và quá ít kẽm đều có thể phá vỡ sinh lý con người.
Nghiên cứu đã bắt đầu khám phá tác động của kẽm đối với sức khỏe sinh sản của phụ nữ, mặc dù sự hiểu biết của chúng ta còn hạn chế, đặc biệt là về các tình trạng như lạc nội mạc tử cung. Tình trạng mãn tính này liên quan đến sự phát triển của tế bào nội mạc tử cung bên ngoài tử cung, ảnh hưởng đến khoảng 6–10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Lạc nội mạc tử cung thường dẫn đến đau đớn và các biến chứng tiềm ẩn như vô sinh, ảnh hưởng đến 50% số người được chẩn đoán.
Những phát hiện của nghiên cứu này được công bố trên BMC Public Health. Tiến sĩ Alexandra Filingeri (chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng và chuyên gia dinh dưỡng về sinh sản được chứng nhận, không tham gia vào nghiên cứu) chia sẻ: “Nghiên cứu cung cấp cái nhìn sâu sắc quan trọng về cơ chế của kẽm trong sự phát triển của lạc nội mạc tử cung”.
Nghiên cứu hiện tại liên quan đến phân tích thứ cấp dữ liệu được thu thập từ Khảo sát Kiểm tra Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia, thực hiện từ năm 1999 đến năm 2006, tập trung vào phụ nữ Mỹ trong độ tuổi từ 20 đến 54. Những người tham gia tự báo cáo chẩn đoán lạc nội mạc tử cung trong một bảng câu hỏi về sức khỏe sinh sản, ghi lại lượng kẽm tiêu thụ trong chế độ ăn uống bằng cách cung cấp thông tin về lượng thức ăn họ ăn trong 24 giờ.
Các nhà nghiên cứu đã đánh giá một trong những lần ghi nhận 24 giờ này để ước tính lượng kẽm tiêu thụ hàng ngày thông thường của mỗi người tham gia. Họ cũng xem xét các yếu tố khác nhau có thể ảnh hưởng đến kết quả, bao gồm thuốc men và việc sử dụng thực phẩm bổ sung, tuổi tác, chỉ số khối cơ thể, mức độ hoạt động thể chất, tình trạng hút thuốc…
Tổng cộng có 4.315 phụ nữ được đưa vào mẫu cuối cùng. 331 người (7,7%) trong số họ báo cáo đã được chẩn đoán mắc lạc nội mạc tử cung. Về mặt nhân khẩu học, khoảng 64% người tham gia được phân loại là thừa cân, 39,4% được xác định là người hút thuốc và 47% báo cáo sử dụng thực phẩm bổ sung. Phân bố độ tuổi cho thấy, khoảng 53% dưới 40 tuổi, 33% từ 40 đến 50 tuổi và 14% trên 50 tuổi. Các nhà nghiên cứu đã tiến hành nhiều phân tích thống kê để kiểm tra mối quan hệ giữa lượng kẽm và nguy cơ lạc nội mạc tử cung trong khi xem xét các yếu tố ảnh hưởng khác nhau này.
Phụ nữ dùng thực phẩm bổ sung, tập thể dục vừa phải và sống với bạn đời hoặc có thu nhập cao hơn có xu hướng tiêu thụ nhiều kẽm hơn trong chế độ ăn uống. Điều thú vị là ban đầu các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết rằng lượng kẽm cao hơn trong chế độ ăn uống sẽ làm giảm nguy cơ lạc nội mạc tử cung.
Tuy nhiên, họ phát hiện ra rằng lượng kẽm cao hơn có thể làm tăng nguy cơ phát triển lạc nội mạc tử cung. Phụ nữ tiêu thụ hơn 14 miligam (mg) kẽm mỗi ngày dường như có nguy cơ mắc lạc nội mạc tử cung cao hơn 60% so với những người tiêu thụ 8 mg mỗi ngày hoặc ít hơn. Họ không quan sát thấy sự thay đổi đáng kể về mặt thống kê về nguy cơ lạc nội mạc tử cung ở những người tiêu thụ 8 đến 14 mg kẽm mỗi ngày.
Phân tích bổ sung cho thấy, các yếu tố về lối sống hoặc nhân khẩu học như hút thuốc, béo phì hoặc chủng tộc dường như không ảnh hưởng đến mối liên hệ giữa lượng kẽm cao hơn và nguy cơ lạc nội mạc tử cung.
Tiến sĩ Filingeri nhấn mạnh rằng: “Nghiên cứu này thách thức một số tài liệu trước đây thảo luận về vai trò của kẽm trong sức khỏe sinh sản, vốn đã báo cáo mức kẽm thấp hơn ở phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung”. Các tác giả cho rằng, sự khác biệt này có thể là do cách kẽm được hấp thụ và chuyển hóa trong các nghiên cứu xem xét nồng độ trong máu so với nước tiểu hoặc do các nghiên cứu trước đó. Tuy nhiên, Tiến sĩ Filingeri chỉ ra rằng một hạn chế lớn của nghiên cứu này là tính chất hồi cứu của nó, vì nó dựa trên việc nhớ lại chế độ ăn uống hơn là theo dõi lượng kẽm theo thời gian. Cuối cùng, nghiên cứu quan sát này không thể chứng minh nguyên nhân và kết quả. Nó cũng cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu vai trò của kẽm trong lạc nội mạc tử cung và sức khỏe sinh sản của phụ nữ.
Kẽm có thể đóng một vai trò trong lạc nội mạc tử cung bằng cách quản lý phản ứng miễn dịch của cơ thể và giảm stress oxy hóa. Điều này có thể góp phần vào sự phát triển của lạc nội mạc tử cung. Nó cũng giúp kiểm soát các enzyme gọi là matrix metalloproteinases (MMPs), rất quan trọng cho việc sửa chữa và phát triển mô. Các nghiên cứu cho thấy, phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung có thể có nồng độ cao hơn của một số loại enzyme này, đặc biệt là MMP-2 và MMP-9.
Eliza Whitaker (chuyên gia dinh dưỡng về sức khỏe phụ nữ và người sáng lập Nourished Nutrition and Fitness) cho biết, các enzyme này có thể góp phần vào sự lây lan của mô lạc nội mạc tử cung ra bên ngoài vị trí điển hình của nó. Cô giải thích, khi các MMP này phá vỡ chất nền ngoại bào (cấu trúc mô xung quanh), chúng thúc đẩy giải phóng một số phân tử gây viêm và giúp các tế bào nội mạc tử cung lan sang các mô lân cận. Tuy nhiên, chúng ta nghĩ rằng điều này xảy ra khi nồng độ kẽm thấp.
Mặc dù lượng kẽm thấp là một mối lo ngại, nhưng lượng kẽm cao có thể dẫn đến ức chế miễn dịch. Lạc nội mạc tử cung có liên quan đến rối loạn chức năng miễn dịch và viêm mãn tính. Lạc nội mạc tử cung là một tình trạng phụ thuộc estrogen, nghĩa là nó dựa vào estrogen để phát triển và tiến triển. Do đó, kẽm ở liều cao có thể là một chất gây rối loạn nội tiết, làm đảo lộn sự cân bằng hormone của cơ thể. Điều này có thể khuyến khích sự phát triển và lây lan của lạc nội mạc tử cung. Về cơ bản, có rất nhiều giả thuyết và chúng ta vẫn chưa nắm bắt đầy đủ mối quan hệ phức tạp giữa kẽm và lạc nội mạc tử cung.
Nhu cầu kẽm có thể khác nhau giữa những người phụ nữ dựa trên các yếu tố như thói quen ăn uống và tình trạng sức khỏe. Nghiên cứu cho thấy, khoảng 8mg kẽm mỗi ngày từ thực phẩm có thể là mục tiêu phù hợp cho hầu hết phụ nữ không mang thai, có khả năng làm giảm nguy cơ lạc nội mạc tử cung so với lượng hấp thụ cao hơn. Điều này phù hợp với các hướng dẫn hiện tại của Văn phòng Thực phẩm bổ sung thuộc Viện Y tế Quốc gia (NIH) khuyên phụ nữ không mang thai nên đặt mục tiêu nạp 8mg kẽm mỗi ngày. Lượng khuyến nghị hàng ngày cho phụ nữ mang thai tăng lên 11mg kẽm.
Để đáp ứng các mục tiêu hàng ngày, hãy lấy kẽm từ nhiều nguồn thực phẩm nguyên chất khác nhau, chẳng hạn như thịt bò thăn, hạt bí ngô, ức gà tây, đậu lăng, sữa chua Hy Lạp nguyên chất… Và hàu, một nguồn cung cấp kẽm dồi dào.
Việc bổ sung kẽm có thể gây ra mức kẽm quá cao nếu chế độ ăn uống của bạn đã cung cấp đủ. Vì vậy, hãy chú ý đến lượng kẽm trong chế độ ăn uống của bạn và tránh bổ sung kẽm trừ khi có khuyến nghị của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng đã đăng ký.
Mặc dù chế độ ăn uống dường như ảnh hưởng đến sự phát triển của lạc nội mạc tử cung, nhưng nó không phải là yếu tố quyết định duy nhất. Di truyền, hệ thống miễn dịch, hệ vi sinh vật đường ruột và các yếu tố môi trường cũng có thể đóng một vai trò. Hãy nói chuyện với bác sĩ phụ khoa nếu bạn lo lắng về nguy cơ mắc bệnh này.
(Ảnh minh họa: Internet)
(Nguồn: Medical News Today)
