Nghiên cứu mới cho thấy, chế độ ăn chay mang lại lợi ích đáng kể cho sức khỏe tim mạch và kiểm soát bệnh tiểu đường type 2. Chuyên gia khuyến nghị áp dụng chế độ ăn này cho những ai quan tâm đến việc duy trì sức khỏe lâu dài.
Ngày càng có nhiều bằng chứng ủng hộ quan điểm cho rằng chế độ ăn thực vật bảo vệ sức khỏe tim mạch. Các hướng dẫn chế độ ăn uống hiện hành bao gồm chế độ ăn chay lành mạnh như một lựa chọn khả thi để phòng ngừa bệnh tật.
Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng vẫn không thường xuyên khuyến nghị những chế độ ăn này. Là một phần của dự án lớn hơn nhằm cập nhật thực hành dinh dưỡng, 2 bài đánh giá khoa học mới đã xem xét các chế độ ăn này để cải thiện sức khỏe tim mạch. Kết quả cho thấy, chế độ ăn chay và thuần chay có thể có lợi cho những người mắc bệnh tiểu đường type 2 và giúp ngăn ngừa bệnh tim mạch nói chung.
Ăn nhiều trái cây, rau củ và thực phẩm có nguồn gốc thực vật là một khuyến nghị dinh dưỡng lâu đời cho sức khỏe tốt hơn. Trên thực tế, các hướng dẫn hiện hành, như Hướng dẫn Chế độ ăn uống cho người Mỹ giai đoạn 2020–2025, hỗ trợ chế độ ăn chay như một lựa chọn chế độ ăn uống để tăng cường sức khỏe và ngăn ngừa bệnh tật. Tuy nhiên, một số chuyên gia dinh dưỡng và sức khỏe lại ngần ngại ủng hộ chế độ ăn chay hoặc thuần chay. Điều này có thể là do các nguồn lực đã lỗi thời hoặc quan niệm sai lầm.
Các nhà nghiên cứu gần đây đã xem xét các tài liệu về những chế độ ăn này và ảnh hưởng của chúng đối với sức khỏe tim mạch. Họ nhằm mục đích thông báo cho các học viên về hiệu quả của chế độ ăn chay và thuần chay trong chăm sóc lâm sàng và thu hẹp khoảng cách giữa nghiên cứu và thực hành.
2 nghiên cứu đánh giá được công bố vào tháng 10 năm 2024 nhấn mạnh rằng chế độ ăn chay và thuần chay có thể có lợi cho những người mắc bệnh tiểu đường type 2 và có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim ở dân số trưởng thành nói chung. Nghiên cứu về bệnh tiểu đường type 2 xuất hiện trên Advances in Nutrition, trong khi những phát hiện về bệnh tim được công bố trên American Journal of Preventive Cardiology.
Nghiên cứu này đóng góp vào một sáng kiến nhằm cập nhật Thư viện Phân tích Bằng chứng của Học viện Dinh dưỡng và Chế độ ăn uống (AND), hỗ trợ thực hành dinh dưỡng dựa trên bằng chứng. Cả hai nghiên cứu đều được tài trợ bởi Quỹ AND và Nhóm Thực hành Chế độ ăn uống Dinh dưỡng Chay của AND.
Tiến sĩ Matthew Landry (chuyên gia dinh dưỡng, tác giả của cả 2 nghiên cứu, Trường Sức khỏe Cộng đồng và Dân số UC Irvine Joe C. Wen, Mỹ) cho biết trong một thông cáo báo chí: “Hiện nay chúng tôi có rất nhiều nghiên cứu đã xem xét các mô hình chế độ ăn chay. Chúng tôi đang thực hiện các đánh giá để kiểm tra một cách có hệ thống các nghiên cứu và đóng góp vào thực hành lâm sàng dựa trên bằng chứng”.
Trong một tổng quan hệ thống và phân tích tổng hợp, các nhà nghiên cứu đã xem xét 7 thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên về chế độ ăn chay và thuần chay để điều trị cho người lớn mắc bệnh tiểu đường type 2. Những nghiên cứu này, kéo dài trung bình 26 tuần, với sự tham gia của 770 người tham gia chủ yếu ở độ tuổi trung niên 44 – 61 tuổi. Chế độ ăn chay thường không bao gồm thịt, thịt gia cầm và hải sản, trong khi chế độ ăn thuần chay loại bỏ thêm các sản phẩm động vật khác như trứng và sữa.
Kết quả cho thấy, chế độ ăn chay hỗ trợ kiểm soát lượng đường trong máu, giảm hemoglobin A1c xuống 0,4% và giảm chỉ số khối cơ thể xuống 0,96. Những chế độ ăn này cũng có thể cho phép giảm thuốc điều trị bệnh tiểu đường và có thể cải thiện độ nhạy insulin khoảng 10% so với chế độ ăn không chay, mặc dù bằng chứng còn yếu.
Chế độ ăn chay dường như không ảnh hưởng đáng kể đến lượng đường trong máu lúc đói, insulin lúc đói hoặc mức cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL). Những kết quả này phần lớn được hỗ trợ bởi các đánh giá khoa học trước đây dành riêng cho những người mắc bệnh tiểu đường type 2. Tuy nhiên, các đánh giá khác cho thấy, chế độ ăn thuần chay và chay có thể giúp giảm cholesterol LDL, đặc biệt là đối với những người có các yếu tố nguy cơ tim mạch.
Trong nghiên cứu thứ hai, các nhà nghiên cứu đã tiến hành đánh giá tổng hợp 21 đánh giá có hệ thống để phân tích chế độ ăn chay, thuần chay và không chay có thể ảnh hưởng như thế nào đến kết quả sức khỏe tim mạch và các yếu tố nguy cơ. Chỉ những bài đánh giá được xuất bản từ năm 2018 trở đi mới được đưa vào để đảm bảo thông tin cập nhật hơn. Trọng tâm là những người trưởng thành khỏe mạnh từ 18 tuổi trở lên trong dân số nói chung, với hầu hết các nghiên cứu được đưa vào là quan sát. So với chế độ ăn không chay, các mô hình chế độ ăn chay dường như làm giảm tỷ lệ mắc bệnh tim mạch xuống 15% và giảm 8% nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch.
Chế độ ăn thuần chay, có liên quan đến việc cải thiện các yếu tố nguy cơ tim mạch, với mức thấp hơn, bao gồm huyết áp, cholesterol LDL, triglyceride và chỉ số khối cơ thể (BMI). Những người ăn chay trường cho thấy mức protein phản ứng C thấp hơn, một dấu hiệu viêm nhiễm thường tăng cao ở bệnh tim mạch. Các tác giả nghiên cứu lưu ý rằng chế độ ăn chay “có khả năng” làm giảm tỷ lệ mắc bệnh tim mạch với mức độ chắc chắn vừa phải.
Tuy nhiên, bằng chứng cho các kết quả khác nhìn chung không chắc chắn do các nghiên cứu quan sát khác nhau. Các nhà khoa học kêu gọi nhiều thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên hơn để khám phá tác dụng bảo vệ của chế độ ăn thuần chay và ăn chay đối với sức khỏe tim mạch. Tuy nhiên, nghiên cứu này ủng hộ nghiên cứu trước đó liên kết những chế độ ăn này với việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
(Ảnh minh họa: Internet)
(Nguồn: Medical News Today)
