Các nhà khoa học phát hiện, 2 hormone do não tạo ra, bao gồm oxytocin, có thể đóng vai trò làm tăng huyết áp sau những lần cơ thể bị thiếu oxy. Nghiên cứu mới này có thể mở đường cho các liệu pháp điều trị chứng ngưng thở khi ngủ hiệu quả hơn.
Chứng ngưng thở khi ngủ thường đi kèm với huyết áp cao. Điều này góp phần làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Giờ đây, các nhà khoa học đã xác định được 2 hợp chất hóa học trong não đóng vai trò quan trọng trong chuỗi phản ứng này, từ đó có thể mở đường cho các liệu pháp điều trị mới.
Trong một nghiên cứu trên chuột thí nghiệm được công bố vào tháng 5 trên Tạp chí Sinh lý học Mỹ, các nhà khoa học tập trung vào 2 hợp chất hóa học do não tạo ra, có ảnh hưởng đến huyết áp. Đó là hormone oxytocin, còn được gọi là “hormone tình yêu” do vai trò trong sự gắn bó và liên kết xã hội, và hormone giải phóng corticotropin (CRH) giải tỏa căng thẳng. Họ muốn xem xét cách thức 2 hormone này tác động đến thân não – cấu trúc nằm ở đáy não có nhiệm vụ kiểm soát nhiều chức năng không tự chủ, bao gồm cả huyết áp.
Những người bị chứng ngưng thở khi ngủ sẽ tạm thời ngừng thở trong khi ngủ, khiến cơ thể bị thiếu oxy trong một thời gian ngắn. Điều này đưa cơ thể vào trạng thái thiếu oxy, hay còn gọi là hypoxic.
GS.TS David Kline (làm việc tại Đại học Missouri, Columbia), người giám sát nghiên cứu, cho biết: “Cơ thể rơi vào tình trạng thiếu oxy sẽ kích hoạt phản xạ khiến chúng ta muốn thở nhanh hơn, đưa mức oxy trở lại bình thường. Nó cũng kích hoạt phản xạ khiến huyết áp tăng lên để đưa máu giàu oxy đến nơi cần thiết”.
Mặc dù cả oxytocin và CRH đều có thể làm thay đổi huyết áp, nhưng tác động của chúng sau những đợt thiếu oxy ngắn, lặp đi lặp lại này vẫn chưa được hiểu rõ.
Các nhà nghiên cứu đã thực hiện thí nghiệm trên chuột, chia thành 2 nhóm. Một nhóm được nuôi trong môi trường có nồng độ oxy bình thường. Nhóm còn lại thiếu oxy không liên tục để mô phỏng các khía cạnh của chứng ngưng thở khi ngủ.
Thí nghiệm kéo dài trong 10 ngày, sau đó các nhà khoa học thu thập mẫu thân não của chuột để phân tích. Các mẫu mô não bổ sung được lấy để kiểm tra hoạt động của oxytocin và CRH bằng kính hiển vi, đồng thời tiến hành đếm số lượng các tế bào não cụ thể phản ứng với 2 hợp chất hóa học này.
Cả oxytocin và CRH đều được tạo ra bởi các tế bào trong một cấu trúc gọi là nhân quanh não thất (PVN). PVN kết nối với một trung tâm cảm giác chính trong thân não, nơi tiếp nhận các tín hiệu từ cơ thể để hướng dẫn cách điều hòa hệ thống tim mạch, bao gồm cả huyết áp. Oxytocin và CRH tham gia vào việc gửi các tín hiệu như vậy. Nhưng thí nghiệm cho thấy, tình trạng thiếu oxy làm tăng cường ảnh hưởng của chúng.
2 hợp chất hóa học này có ảnh hưởng lớn hơn đến hoạt động của thân não ở những con chuột bị thiếu oxy so với những con chuột được nuôi trong môi trường có nồng độ oxy bình thường. Sau các cơn thiếu oxy, lượng giải phóng các hợp chất hóa học từ PVN tăng lên, cũng như số lượng thụ thể mà chúng kết nối trong thân não. Đổi lại, số lượng tín hiệu được gửi đi từ trung tâm cảm giác của thân não cũng tăng lên.
Các nhà nghiên cứu cho rằng, việc giải phóng các hợp chất hóa học sau cơn thiếu oxy khiến huyết áp ngày càng cao hơn. Nếu điều này xảy ra quá thường xuyên, huyết áp sẽ duy trì ở mức cao vì các vùng não chịu trách nhiệm kiểm soát huyết áp đã bị thay đổi.
Tuy nhiên, nghiên cứu này không xem xét một cách rõ ràng các cơ chế đằng sau. Nhóm nghiên cứu hiện đang thực hiện các nghiên cứu có thể làm sáng tỏ những điều chưa biết. Sau khi xác định được thêm các hợp chất hóa học khác liên quan đến cơ chế này, các loại thuốc đặc trị có thể được phát triển để nhắm mục tiêu vào chúng, hạ huyết áp ở những bệnh nhân mắc chứng ngưng thở khi ngủ.
Chuyên gia lưu ý, các loại thuốc tác động lên toàn bộ não bộ có thể không phải là lựa chọn tốt nhất, bởi vì tác động của oxytocin và CRH phụ thuộc vào vùng não mà chúng tương tác.
Tuy nhiên, TS Procopio Gama de Barcellos Filho (nghiên cứu sinh trong phòng thí nghiệm của Kline, người đứng đầu nghiên cứu) cho biết, cả 2 hợp chất hóa học này đều có tác dụng làm tăng huyết áp.
GS Kline cho biết: “Tôi nghĩ rằng tất cả những nghiên cứu cơ bản này thực sự sẽ đưa chúng ta đến những con đường mới có thể được các bác sĩ lâm sàng và những công ty dược phẩm tiếp nhận”. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng vẫn còn một chặng đường dài phía trước để kết hợp những phát hiện thành một phương pháp điều trị cho bệnh nhân là con người.
(Nguồn: Live Science)
