Cổ tử cung đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh sản nữ. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bệnh lý là rất cần thiết. Bài viết này sẽ phân tích 3 dấu hiệu cảnh báo cổ tử cung đang gặp vấn đề và những bệnh lý thường gặp.
Mỗi mùa khám sức khỏe, phòng khám lại đón tiếp rất nhiều chị em phụ nữ mang theo kết quả xét nghiệm với những thắc mắc như: “Bác sĩ ơi, kết quả khám cho thấy cổ tử cung của em có vấn đề!”. Khi tìm hiểu kỹ hơn, mỗi người lại có những lo lắng khác nhau như: “Cổ tử cung bị viêm lộ tuyến có nghĩa là gì?”, “Viêm lộ tuyến cổ tử cung độ nặng có nghiêm trọng không?”, “Nhiễm HPV nguy cơ cao có phải là sẽ bị ung thư không?”, “Em bị polyp cổ tử cung, có cần phải phẫu thuật cắt bỏ không?”. Do đặc điểm giải phẫu, bác sĩ có thể dễ dàng quan sát thấy nhiều thay đổi sinh lý và bất thường bệnh lý ở cổ tử cung, và những bất thường này cũng dễ dàng biểu hiện thành các triệu chứng tương ứng. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng điểm qua các biểu hiện và nguyên nhân có thể gây ra bệnh lý ở cổ tử cung.
Do cổ tử cung, tử cung và âm đạo có cấu trúc nằm gần nhau, nên các bệnh liên quan đều có thể biểu hiện dưới dạng chảy máu bất thường, dịch tiết bất thường và các triệu chứng vùng bụng dưới, cần được bác sĩ kết hợp với bệnh sử và khám xét nghiệm để chẩn đoán phân biệt cẩn thận. Tuy nhiên, một số triệu chứng dưới đây có liên quan mật thiết với bệnh lý cổ tử cung, cần đi khám ngay khi xuất hiện để được kiểm tra và loại trừ bệnh.
1. Chảy máu khi tiếp xúc và chảy máu bất thường
Chảy máu khi tiếp xúc (như chảy máu sau khi quan hệ tình dục) là dấu hiệu nguy hiểm của tổn thương cổ tử cung, thậm chí là ung thư cổ tử cung, cần đến bệnh viện kịp thời để loại trừ bệnh. Tất nhiên, không phải tất cả các trường hợp chảy máu khi tiếp xúc đều liên quan đến ung thư cổ tử cung. Polyp cổ tử cung, viêm cổ tử cung, tổn thương lạc nội mạc tử cung nằm ở cổ tử cung, thậm chí cả lộn ngược biểu mô trụ cũng có thể gây ra triệu chứng này.
2. Dịch tiết bất thường
Khí hư dạng mủ tăng lên, dịch tiết có mùi hôi, màu vàng, có thể là biểu hiện của viêm cổ tử cung, viêm âm đạo. Polyp cổ tử cung cũng có thể dẫn đến viêm nhiễm tái phát. Dịch âm đạo bất thường có thể liên quan đến tổn thương cổ tử cung, thậm chí là khối u cổ tử cung.
3. Khó chịu ở âm đạo
Ngứa rát âm hộ, đau khi quan hệ tình dục có thể liên quan đến các bệnh viêm nhiễm cổ tử cung.
Trong quá trình khám sức khỏe và khám phụ khoa, cũng thường phát hiện ra những thay đổi bệnh lý ở cổ tử cung. Vậy thì những thay đổi nào là cổ tử cung thực sự bị bệnh, những thay đổi nào không cần lo lắng?
1. Dị vật cổ tử cung
Đa số là “polyp cổ tử cung”. Nguyên nhân cụ thể của polyp cổ tử cung hiện vẫn chưa rõ ràng, viêm mãn tính ống cổ tử cung và yếu tố nội tiết tố có thể đóng một vai trò nhất định. Polyp có thể gây ra các triệu chứng như tăng tiết dịch, chảy máu. Polyp nông có thể cắt bỏ trực tiếp hoặc cắt bỏ dưới kính hiển vi âm đạo.
Tuy nhiên, nếu cuống polyp sâu, kích thước lớn, bắt nguồn từ trong ống cổ tử cung thì có thể cần phải nội soi buồng tử cung. Polyp rất ít khi ác tính, nhưng không phải tất cả các dị vật nhìn thấy đều là polyp. Một số bệnh ác tính như ung thư tuyến cổ tử cung cũng có thể biểu hiện dưới dạng dị vật, và hình dạng rất giống polyp, rất khó phân biệt bằng mắt thường. Do đó, tất cả các dị vật đều nên được cắt bỏ và kiểm tra mô bệnh học để xác định rõ dị vật là polyp hay các tổn thương khác.
2. Nang tuyến cổ tử cung
Tức là cái thường được gọi là “nang Naboth”, có thể hiểu đơn giản là “mụn” mọc trên cổ tử cung. Thông thường không gây ra triệu chứng và không cần điều trị.
3. Viêm cổ tử cung
Viêm cổ tử cung cấp tính thường do nhiễm trùng gây ra, có thể điều trị bằng thuốc kháng sinh. “Viêm cổ tử cung mãn tính” được phát hiện qua phết tế bào cổ tử cung và sinh thiết, nếu không có triệu chứng thì thường không cần điều trị.
4. Phì đại cổ tử cung
Có thể do viêm mãn tính gây ra, nếu kết quả sàng lọc bình thường và không có triệu chứng thì thường không cần điều trị.
5. Nhiễm HPV và tổn thương cổ tử cung
HPV type nguy cơ cao được công nhận là “thủ phạm” của hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung. HPV type nguy cơ thấp thường không gây ung thư cổ tử cung, nhưng có thể gây ra các tổn thương dạng sùi mào gà. Nhiễm HPV nguy cơ cao dai dẳng có thể phát triển thành tổn thương biểu mô cổ tử cung mức độ cao, lúc này được gọi là “tổn thương tiền ung thư”.
Nếu không được can thiệp, hơn 30% trong số đó có thể tiến triển thành ung thư cổ tử cung trong vòng ba mươi năm. Tuy nhiên, cũng không cần quá lo lắng! 90% trường hợp nhiễm HPV, nếu hệ miễn dịch bình thường, có thể âm tính trong vòng 2 năm. Quá trình nhiễm HPV tiến triển thành ung thư cổ tử cung trung bình kéo dài nhiều năm, thậm chí hàng chục năm. Vì vậy, có đủ thời gian để phát hiện sớm tổn thương tiền ung thư, điều trị tích cực, ngăn ngừa ung thư cổ tử cung. Ngoài ra, ngay cả khi đã tiêm vắc xin HPV, vẫn nên sàng lọc định kỳ.
6. Viêm lộ tuyến cổ tử cung
“Viêm lộ tuyến” nghe có vẻ đáng sợ, nhưng nói một cách đơn giản, “viêm lộ tuyến cổ tử cung” chỉ là một mô tả về hình ảnh quan sát bằng mắt thường của cổ tử cung, không đại diện cho việc cổ tử cung có bị tổn thương hay không. Tình trạng này có liên quan đến tuổi tác, ảnh hưởng của estrogen và progesterone. Nếu không kèm theo các bất thường và triệu chứng khác trong sàng lọc, thì không cần điều trị.
Cổ tử cung thực chất là một cấu trúc hình trụ rỗng, nối liền với thân tử cung ở phía trên và thông với âm đạo ở phía dưới, giống như một chiếc bánh donut. Là người gác cổng của tử cung, cổ tử cung có vai trò rất quan trọng, nhưng nó cũng rất dễ bị tổn thương. Ví dụ như tổn thương tiền ung thư cổ tử cung, thậm chí cả ung thư cổ tử cung giai đoạn sớm, hầu hết đều không có triệu chứng.
Do đó, phụ nữ đã quan hệ tình dục nên sàng lọc cổ tử cung định kỳ, khuyến nghị nên “sàng lọc tế bào học kết hợp HPV”. Nếu có bất thường, nên chuyển đến khám chuyên khoa soi cổ tử cung để phát hiện các tổn thương tiền ung thư mà mắt thường không thể phát hiện được. Nếu soi cổ tử cung phát hiện bất thường, cần sinh thiết đồng thời để xác định sớm có tổn thương tiền ung thư hay không, từ đó chẩn đoán và điều trị, ngăn chặn sự phát triển của ung thư cổ tử cung.
(Ảnh minh họa: Internet)
