Một xét nghiệm nước bọt mới tại nhà có thể giúp xác định nam giới có nguy cơ cao mắc ung thư tuyến tiền liệt chính xác hơn so với xét nghiệm máu, từ đó chẩn đoán sớm và điều trị thành công hơn. Ung thư tuyến tiền liệt là loại ung thư phổ biến thứ hai ở nam giới, sau ung thư da.
Hiện nay, chưa có xét nghiệm tiêu chuẩn nào để sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt. Bác sĩ có thể lấy máu để xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) hoặc thực hiện khám trực tràng. Tuy nhiên, cả hai loại sàng lọc này đều yêu cầu theo dõi trước khi có thể đưa ra chẩn đoán. Xét nghiệm máu PSA đo lường nồng độ của một phân tử cụ thể do tuyến tiền liệt sản xuất. Độ chính xác của chẩn đoán bị ảnh hưởng vì nồng độ PSA tăng cao có thể chỉ ra vấn đề về tuyến tiền liệt nhưng không nhất thiết là ung thư tuyến tiền liệt.
Ngược lại, xét nghiệm nước bọt mới phân tích DNA, tìm kiếm một loạt các thay đổi di truyền nhỏ liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt. Các thử nghiệm cho thấy phương pháp này hiệu quả hơn và những người đàn ông được phân loại là có nguy cơ cao do những thay đổi này có nhiều khả năng mắc ung thư tuyến tiền liệt hơn những người có nồng độ PSA cao.
Ngoài ra, xét nghiệm nước bọt, hiện chưa được bán trên thị trường, xác định sai ung thư tuyến tiền liệt ít lần hơn so với xét nghiệm PSA và phát hiện nhiều hơn các bệnh ung thư ác tính phát triển nhanh, dễ di căn hơn.
Giám đốc Nghiên cứu Ung thư Vương quốc Anh Naser Turabi (Anh) cho biết: “Hiện tại, không có phương pháp đáng tin cậy nào để phát hiện ung thư tuyến tiền liệt ác tính, nhưng nghiên cứu này giúp chúng ta tiến gần hơn đến việc phát hiện bệnh sớm hơn ở những người cần điều trị”.
Ông nói thêm: “Thật đáng khích lệ khi thấy rằng, xét nghiệm di truyền có thể giúp hướng dẫn phương pháp sàng lọc mục tiêu hơn dựa trên nguy cơ phát triển ung thư tuyến tiền liệt của một người. Giờ đây, cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để xác nhận xem liệu công cụ này có thể cứu sống người bệnh khỏi căn bệnh này hay không để triển khai, cải thiện khả năng chẩn đoán”.
Khi ung thư khu trú ở tuyến tiền liệt, nó thường có thể chữa khỏi. Theo Quỹ Ung thư Tuyến tiền liệt, tỷ lệ sống sót sau 5 năm của ung thư tuyến tiền liệt, khi được phát hiện sớm, là hơn 99%. Tuy nhiên, nếu ung thư tuyến tiền liệt di căn đến các bộ phận khác của cơ thể, nó có thể trở nên nguy hiểm đến tính mạng. Khi di căn, ung thư tuyến tiền liệt thường di chuyển đến xương, phổi, hạch bạch huyết, gan hoặc não, khiến việc phát hiện sớm trở nên quan trọng.
Trong nghiên cứu với 6.000 nam giới châu Âu từ 55 đến 69 tuổi, các mẫu nước bọt đã được thu thập để tính toán điểm rủi ro đa gen (PRS). Những PRS này dựa trên 130 biến thể di truyền liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt.
Như hầu hết các loại ung thư, một số nhóm có nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt cao hơn. Độ tuổi trung bình được chẩn đoán là 67 và ung thư tuyến tiền liệt được coi là hiếm gặp ở nam giới dưới 40 tuổi. Nam giới người Mỹ gốc Phi và nam giới Caribe gốc Phi cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Theo Viện Y tế Quốc gia (NIH), các yếu tố nguy cơ khác của bệnh bao gồm béo phì, tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư, cộng với các yếu tố như huyết áp cao, thiếu tập thể dục và cao hơn mức trung bình.
Trong nghiên cứu mới nhất này, những người đàn ông có điểm rủi ro cao nhất đã được giới thiệu để sàng lọc thêm. Sau khi chụp MRI và sinh thiết tuyến tiền liệt, 40% được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tiền liệt. Trong khi đó, 78% nam giới được chẩn đoán là kết quả của xét nghiệm nước bọt có nồng độ PSA “bình thường”, một kết quả thường cho thấy không cần sàng lọc thêm.
Trong số 187 trường hợp ung thư được phát hiện, 55% là ung thư ác tính, so với 36% được xác định bằng xét nghiệm PSA trong một nghiên cứu gần đây. Giáo sư tại Viện Nghiên cứu Ung thư kiêm chuyên gia tư vấn tại Quỹ NHS Royal Marsden Ros Eeles (Anh), người đồng lãnh đạo nghiên cứu, cho biết: “Với xét nghiệm này, có thể xoay chuyển tình thế ung thư tuyến tiền liệt. Chúng tôi đã chỉ ra rằng một xét nghiệm nước bọt đơn giản, rẻ tiền để xác định những người đàn ông có nguy cơ cao hơn do cấu tạo di truyền của họ là một công cụ hiệu quả để phát hiện ung thư sớm”.
Phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt bao gồm một số lựa chọn, tùy thuộc vào chẩn đoán cụ thể. Bệnh nhân có thể được phẫu thuật, hóa trị, liệu pháp miễn dịch, xạ trị hoặc liệu pháp thuốc nhắm mục tiêu.
Ngoài việc phát hiện và điều trị sớm ung thư tuyến tiền liệt, các nhà nghiên cứu hy vọng xét nghiệm nước bọt sẽ loại bỏ sự can thiệp y tế không cần thiết ở những bệnh nhân có nguy cơ thấp. Xét nghiệm PSA không phân biệt giữa khối u ác tính hoặc không ác tính, dẫn đến việc nhiều người đàn ông được chẩn đoán mắc bệnh ung thư mà về lâu dài sẽ không gây hại cho họ và/hoặc được giới thiệu chụp MRI không cần thiết, sinh thiết xâm lấn và các phương pháp điều trị khác.
GS Eeles chia sẻ: “Dựa trên nhiều thập kỷ nghiên cứu về các dấu hiệu di truyền của ung thư tuyến tiền liệt, nghiên cứu của chúng tôi cho thấy lý thuyết này có hiệu quả trong thực tế. Chúng tôi có thể xác định những người đàn ông có nguy cơ mắc bệnh ung thư ác tính cần xét nghiệm thêm và tránh cho những người đàn ông có nguy cơ thấp hơn khỏi các phương pháp điều trị không cần thiết”.
(Ảnh minh họa: Internet)
(Nguồn: NY Post)
