Nghiên cứu mới chỉ ra, thuốc điều trị tim mạch có thể làm giảm nguy cơ sa sút trí tuệ, nhưng một số loại thuốc cụ thể lại liên quan đến sự suy giảm nhận thức. Cùng tìm hiểu những thay đổi lối sống đơn giản để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
Hiện tại chưa có phương pháp chữa khỏi bệnh sa sút trí tuệ và cũng không có cách nào đảm bảo ngăn ngừa bệnh hoàn toàn. Tuy nhiên, một số biện pháp có thể giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
Một nghiên cứu mới phát hiện, các loại thuốc điều trị tim mạch thông dụng có thể làm giảm nguy cơ phát triển chứng sa sút trí tuệ. Tuy nhiên, một số loại thuốc khác lại làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức.
Bệnh tim mạch là một yếu tố nguy cơ chính gây sa sút trí tuệ. 2 bệnh này có liên quan với nhau theo nhiều cách. Những người có vấn đề về tim và tuần hoàn máu, như huyết áp cao hoặc bệnh tim, có nhiều khả năng phát triển chứng sa sút trí tuệ do mạch máu. Nguyên nhân bởi những tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ hoặc xuất huyết trong các mạch máu não. Bệnh tim cũng có thể làm tăng lượng beta-amyloid, một loại protein tích tụ và gây ra bệnh Alzheimer.
Nghiên cứu mới từ Viện Karolinska (Thụy Điển) cho thấy, sử dụng lâu dài các loại thuốc điều trị tim mạch thông dụng có liên quan với việc giảm nguy cơ sa sút trí tuệ ở tuổi già. Cụ thể, các nhà nghiên cứu phát hiện, sử dụng lâu dài các loại thuốc hạ huyết áp, thuốc giảm cholesterol, thuốc lợi tiểu và thuốc làm loãng máu có liên quan đến việc giảm nguy cơ sa sút trí tuệ 4 – 25%.
Việc kết hợp các loại thuốc này có tác dụng bảo vệ mạnh hơn so với sử dụng riêng lẻ. PGS Mozhu Ding (Viện Y học Môi trường, Viện Karolinska), một trong những tác giả chính của bài báo, cho biết: “Chúng tôi có thể thấy mối liên hệ rõ ràng giữa việc sử dụng lâu dài – 5 năm trở lên – các loại thuốc này và giảm nguy cơ sa sút trí tuệ ở tuổi già”.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra, ngược lại, việc sử dụng thuốc kháng tiểu cầu có thể liên quan đến nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ cao hơn. Thuốc kháng tiểu cầu là loại thuốc được sử dụng để ngăn ngừa đột quỵ và ngăn tiểu cầu kết tụ lại với nhau. Ví dụ về thuốc kháng tiểu cầu bao gồm: Aspirin, thuốc chẹn thụ thể P2Y12, Dipyridamole và thuốc ức chế Glycoprotein IIb/IIIa.
Aspirin là thuốc giảm đau hàng ngày cho các cơn đau nhức như đau đầu, đau răng và đau bụng kinh. Tuy nhiên, một liều thấp cũng có thể giúp ngăn ngừa cơn đau tim và đột quỵ ở những người có nguy cơ cao. Các nhà nghiên cứu đưa ra một lời giải thích khả dĩ rằng những loại thuốc này làm tăng nguy cơ xuất huyết nhỏ trong não, một yếu tố liên quan đến suy giảm nhận thức.
Trong khuôn khổ nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã sử dụng các đăng ký quốc gia của Thụy Điển. Khoảng 88.000 người trên 70 tuổi được chẩn đoán mắc chứng sa sút trí tuệ từ năm 2011 đến năm 2016 đã được đưa vào nghiên cứu, cùng với 880.000 người đối chứng. Thông tin về các loại thuốc tim mạch được lấy từ Sổ đăng ký thuốc được kê đơn của Thụy Điển.
Alexandra Wennberg, nhà nghiên cứu liên kết tại Viện Y học Môi trường, một trong những tác giả chính của bài báo, cho biết: “Các nghiên cứu trước đây đã tập trung vào các loại thuốc riêng lẻ và các nhóm bệnh nhân cụ thể, nhưng trong nghiên cứu này, chúng tôi áp dụng một cách tiếp cận rộng hơn”.
Các nhà nghiên cứu kết luận, nghiên cứu này là một mảnh ghép quan trọng để tìm ra các phương pháp điều trị mới cho chứng sa sút trí tuệ. Wennberg nói thêm: “Hiện tại chúng tôi không có cách chữa trị chứng sa sút trí tuệ, vì vậy điều quan trọng là phải tìm ra các biện pháp phòng ngừa”.
Các nhà nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các nghiên cứu sâu hơn, đặc biệt là các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng, để hiểu rõ hơn về cơ chế đằng sau những phát hiện này.
Ngoài ra, họ sẽ tiếp tục nghiên cứu chế độ ăn uống và lối sống, bên cạnh việc điều trị bằng thuốc đối với bệnh tim mạch, ảnh hưởng như thế nào đến nguy cơ phát triển chứng sa sút trí tuệ.
Có một số điều bạn có thể làm để giảm nguy cơ phát triển chứng sa sút trí tuệ:
Tập thể dục thường xuyên
Hoạt động thể chất thường xuyên được coi là một trong những cách tốt nhất để giảm nguy cơ sa sút trí tuệ. Có 2 loại hoạt động chính – hoạt động aerobic và hoạt động tăng cường sức mạnh. Hoạt động aerobic bao gồm các hoạt động như đi bộ nhanh, chạy và bơi lội. Hoạt động tăng cường sức mạnh bao gồm các bài tập như squats và chống đẩy. Tốt nhất nên kết hợp cả hai loại hoạt động này.
Uống ít rượu
Uống quá nhiều rượu sẽ khiến não tiếp xúc với hàm lượng cao các hóa chất độc hại. Bạn nên tránh uống quá 14 đơn vị rượu mỗi tuần. Điều này tương đương với một lít bia và một ly rượu vang nhỏ mỗi ngày.
Không hút thuốc
Hút thuốc lá gây hại cho quá trình lưu thông máu, đặc biệt là các mạch máu trong não. Bạn càng sớm bỏ thuốc thì bạn càng tránh được nhiều tổn thương não.
Giữ tinh thần thoải mái và hoạt động xã hội
Những người trải qua thời kỳ trầm cảm và bị cô lập về mặt xã hội có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ cao hơn. Tham gia các hoạt động xã hội có thể giúp xây dựng khả năng giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng của não bộ.
Quản lý các tình trạng sức khỏe lâu dài
Một số tình trạng sức khỏe nhất định, chẳng hạn như huyết áp cao, cholesterol cao và tiểu đường có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ. Bạn nên đi kiểm tra sức khỏe để xem mình có mắc bất kỳ bệnh nào trong số này không. Ăn uống điều độ và tập thể dục thường xuyên có thể giúp ngăn ngừa và kiểm soát các tình trạng này.
Bảo vệ mắt, tai
Mất thị lực không được điều chỉnh có thể làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ. Tương tự, mất thính giác có liên quan đến việc tăng nguy cơ sa sút trí tuệ và có thể là một triệu chứng sớm. Việc sử dụng máy trợ thính đã được chứng minh là làm giảm nguy cơ sa sút trí tuệ của một người có thính giác bình thường.
Bảo vệ đầu
Chấn thương sọ não do va đập hoặc giật mạnh vào đầu, đặc biệt là khi một người bị bất tỉnh, có thể bắt đầu một quá trình trong não, nơi các chất gây ra bệnh Alzheimer tích tụ xung quanh vùng bị thương. Nếu bạn đang ở trong tình huống có nguy cơ chấn thương đầu cao hơn bình thường, chẳng hạn như đi xe đạp hoặc chơi cricket, hãy đảm bảo đội mũ bảo hiểm.
(Nguồn: The Sun)
