Đó chính là lá lốt, còn gọi là ana khùa táo (Buôn Mê Thuột), tên khoa học Piper lolot C. DC, thuộc họ Hồ tiêu Piperaceae.
Lá lốt là một loại cây mềm, mọc cao tới 1m, thân hơi có lông. Lá hình trứng rộng, phía gốc hình tim, đầu lá nhọn, soi lên có những điểm trong, phiến lá dài 13cm, rộng 8,5cm, mặt trên nhẵn, mặt dưới hơi có lông ở gần cuống, lá dài chừng 2,5cm.
Cây lá lốt mọc hoang và được trồng tại nhiều nơi ở miền Bắc nước ta, thường trồng bằng thân cắt thành từng khúc 20-25cm, giâm vào nơi ẩm ướt, dưới bóng cây mát. Thường nhân dân trồng lấy lá làm gia vị hay làm thuốc. Lá hái quanh năm, có thể dùng thân, hoa hay rễ. Hái về dùng tươi hay phơi khô để dành, nhưng thường dùng tươi. Nếu dùng rễ thường hái vào tháng 8-9.
Trong lá lốt có tinh dầu. Hoạt chất khác chưa rō.
Trong Đông y, lá lốt có mùi thơm, tính ấm, vị cay. Không chỉ có tác dụng chữa đau nhức xương khớp, loại lá này còn có thể góp phần chữa trị nhiều bệnh lý khác như rối loạn tiêu hóa(đau bụng, tiêu chảy, chướng bụng, đầy bụng…), đổ mồ hôi tay chân. Ngoài lá lốt, thân cây cũng có thể dùng làm thuốc trị bệnh.
Y học hiện đại cho thấy, một số chất như beta-caryophylen và benzyl axetat được tìm trong cây lá lốt có tác dụng chống viêm, giảm đau cũng khá hiệu quả.
Lá lốt là một vị thuốc còn được dùng trong phạm vi nhân dân.
Trong nhân dân dùng lá lốt làm gia vị hay làm thuốc sắc uống chữa đau xương, thấp khớp, tê thấp, đổ mồ hôi tay, chân, bệnh đi ngoài lỏng. Ngày dùng 5-10g lá phơi khô hay 15-30g lá tươi. Sắc với nước chia 2-3 lần uống trong ngày.
Người ta còn dùng dưới dạng thuốc sắc rồi cho ngâm chân hay tay hay đổ mồ hôi, ngâm đến khi nguội thì thôi.
Chữa chân tay đau nhức: Lá lốt, rễ bưởi bung, rễ cây vòi voi, rễ cỏ xước tất cả đều dùng tươi thái mỏng sao vàng, mỗi vị đều nhau 15g khô, sắc với 600ml nước còn 200ml. Chia 3 lần uống trong ngày.
Ngâm chân lá lốt giảm đau nhức: 30g lá lốt, rửa sạch lá và để ráo nước. Cho phần lá lốt đã được rửa sạch vào khoảng 1 lít nước. Đun sôi hỗn hợp này trong khoảng 3 – 5 phút. Cho một chút muối vào hỗn hợp này, để đến khi nước ấm thì tiến hành ngâm chân và ngâm tay. Ngâm từ khi nước ấm đến khi nước nguội. Mỗi ngày một lần và vào buổi tối trước khi ngủ.
Giảm đau xương khớp từ bên trong: 5-10g lá lốt phơi khô hoặc lấy khoảng 30g lá lốt tươi và sắc uống. Lần 1 với 2 bát nước, đun cho đến khi cô lại chỉ còn 1 bát nước. Lần 2 làm tương tự. Phần thuốc sắc được chia làm 2 đến 3 phần và uống trong ngày.
(Ảnh: Internet)
