Một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra mối liên hệ giữa một số biện pháp tránh thai nội tiết tố với nguy cơ đột quỵ, đau tim cao hơn. Vòng tránh thai, miếng dán tránh thai và thuốc tránh thai kết hợp estrogen và progestin mang lại nguy cơ cao nhất.
Một số hình thức tránh thai nội tiết tố có thể đi kèm với nguy cơ đột quỵ thiếu máu cục bộ và đau tim cao hơn, theo một nghiên cứu gần đây. Nghiên cứu được công bố trên The BMJ vào ngày 12 tháng 2 đã điều tra việc sử dụng biện pháp tránh thai và nguy cơ tim mạch ở hơn 2 triệu phụ nữ Đan Mạch.
So với những người không sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết tố, phụ nữ có nguy cơ cao nhất nếu họ sử dụng vòng tránh thai kết hợp hoặc miếng dán tránh thai kết hợp (có nghĩa là biện pháp tránh thai có chứa cả estrogen và progestin). Vòng tránh thai làm tăng nguy cơ đột quỵ của phụ nữ lên 2,4 lần và nguy cơ đau tim lên 3,8 lần, trong khi miếng dán làm tăng nguy cơ đột quỵ lên 3,4 lần.
Dữ liệu cho thấy, thuốc tránh thai kết hợp, cũng chứa cả estrogen và progestin và là hình thức tránh thai được sử dụng phổ biến nhất, đi kèm với nguy cơ đột quỵ và đau tim gấp đôi. Biện pháp tránh thai chỉ chứa progestin, bao gồm thuốc viên và que cấy, cũng dẫn đến nguy cơ đột quỵ và đau tim cao hơn một chút, mặc dù chúng thấp hơn so với thuốc kết hợp.
Mặc dù có những phát hiện này, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng nguy cơ sử dụng các biện pháp tránh thai này vẫn còn khá thấp. BS Jennifer Lewey (Giám đốc Chương trình Sức khỏe Tim mạch Phụ nữ Penn Medicine và trợ lý giáo sư y học tim mạch tại Trường Y Perelman thuộc Đại học Pennsylvania) cho biết: “Mặc dù biện pháp tránh thai nội tiết tố được phát hiện là làm tăng nguy cơ tim mạch, số lượng phụ nữ dự kiến bị đau tim hoặc đột quỵ do biện pháp tránh thai nội tiết tố vẫn còn khá nhỏ”.
Nghiên cứu này dựa trên dữ liệu được thu thập từ năm 1996 đến năm 2021 từ hơn 2 triệu phụ nữ Đan Mạch, tất cả đều ở độ tuổi từ 15 đến 49. Khi bắt đầu nghiên cứu, không ai trong số những người tham gia có tiền sử bị cục máu đông, lạc nội mạc tử cung hoặc hội chứng buồng trứng đa nang, cùng các tình trạng sức khỏe khác.
Trong thời gian đó, các nhà nghiên cứu đã ghi nhận 4.730 trường hợp đột quỵ và 2.072 trường hợp đau tim trong số những người tham gia. Họ cũng theo dõi việc sử dụng biện pháp tránh thai của những người tham gia. Đối với những người không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nội tiết tố nào, tỷ lệ đột quỵ thiếu máu cục bộ là 18/100.000 người/năm. Điều này có nghĩa là nếu bạn theo dõi 100.000 người không sử dụng biện pháp tránh thai trong 1 năm, có thể sẽ có 18 trường hợp đột quỵ.
So sánh, tỷ lệ này là 39 trường hợp đột quỵ trên 100.000 người-năm đối với phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai kết hợp dạng uống, 33 đối với những người sử dụng thuốc chỉ chứa progestin và 23 đối với phụ nữ sử dụng dụng cụ tử cung (IUD) giải phóng levonorgestrel. Đối với các cơn đau tim, tỷ lệ mắc là 8/100.000 người/năm đối với phụ nữ không sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết tố. Tỷ lệ này là 18 cơn đau tim/100.000 người/năm đối với những người sử dụng biện pháp tránh thai kết hợp dạng uống, 13 đối với những người sử dụng thuốc chỉ chứa progestin và 11 đối với những người sử dụng IUD.
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện, việc sử dụng vòng tránh thai đặt âm đạo kết hợp, miếng dán và (ở mức độ thấp hơn) que cấy chỉ chứa progestin có liên quan đến việc tăng nguy cơ đông máu. Về cơ bản, dữ liệu cho thấy thuốc viên, vòng tránh thai và miếng dán kết hợp, cộng với thuốc viên và que cấy progestin, đều có liên quan đến các mức độ khác nhau của nguy cơ đột quỵ cao hơn và một số đối với các cơn đau tim.
Phương pháp tránh thai nội tiết tố duy nhất không mang theo rủi ro đáng kể? Nghiên cứu cho thấy đó là IUD. Tiến sĩ Therese Johansson (nhà nghiên cứu tại Viện Công nghệ Hoàng gia Thụy Điển) đã viết trong một bài xã luận liên quan: “Hệ thống tử cung giải phóng levonorgestrel là biện pháp tránh thai nội tiết tố duy nhất không liên quan đến việc tăng nguy cơ, khiến lựa chọn này an toàn hơn cho sức khỏe tim mạch”.
Mặc dù kết quả của nghiên cứu mới rất thú vị, nhưng vẫn còn một số hạn chế. BS Mary Jane Minkin (bác sĩ phụ khoa và giáo sư lâm sàng về sản khoa, phụ khoa và khoa học sinh sản tại Trường Y Yale) nói với Health rằng điều quan trọng là nghiên cứu không chia sẻ bất kỳ chi tiết nào về nhân khẩu học của những phụ nữ gặp phải các biến cố sức khỏe bất lợi này.
Phụ nữ ở Bắc Âu có tỷ lệ mắc các gen làm tăng nguy cơ đông máu cao hơn và “chúng tôi không biết tỷ lệ hiện mắc của những đột biến này ở những phụ nữ này”, BS Minkin giải thích. Điều này có nghĩa là không rõ liệu kết quả có được duy trì trong một quần thể người Mỹ hay không.
Ngoài ra, do cách thiết kế nghiên cứu, chúng tôi không biết liệu biện pháp tránh thai có thực sự đứng sau tỷ lệ đau tim và đột quỵ cao hơn này hay không. Ví dụ, có thể những phụ nữ được kê đơn các hình thức tránh thai cụ thể này có tỷ lệ mắc các bệnh lý tiềm ẩn cao hơn. Bác sĩ Minkin cho biết: “Có lẽ một số nhà cung cấp dịch vụ cho rằng miếng dán hoặc vòng tránh thai đặt âm đạo có thể an toàn hơn ở một số phụ nữ có nguy cơ cao hơn, do béo phì hoặc tuổi tác”.
Nghiên cứu mới này không phải là nghiên cứu đầu tiên tìm thấy mối liên hệ giữa biện pháp tránh thai nội tiết tố và các nguy cơ tim mạch. Một phân tích năm 2012 đã tìm thấy mối tương quan giữa thuốc tránh thai kết hợp và đột quỵ cũng như đau tim. Thêm vào đó, các tác giả lưu ý, nghiên cứu trước đây đã phát hiện ra nguy cơ hình thành cục máu đông tăng lên khi sử dụng miếng dán và vòng tránh thai, so với thuốc tránh thai kết hợp.
Các hormone trong những biện pháp tránh thai này có thể giải thích tại sao. BS C. Noel Bairey Merz (giáo sư tim mạch học và giám đốc Trung tâm Tim mạch Phụ nữ Barbra Streisand tại Trung tâm Y tế Cedars Sinai) nói với Health: “Estrogen được biết đến là chất gây huyết khối [gây đông máu]. Và progestogen (một loại hormone nhất định bao gồm progestin) được biết là thúc đẩy sự co thắt hoặc thu hẹp các mạch máu”.
Tuy nhiên, nghiên cứu vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều. Các nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng progesterone, phiên bản tự nhiên của progestin, thực sự có thể làm giãn mạch máu và bảo vệ hệ tim mạch. BS Lewey nói với Health: “Các hormone … xuất hiện tự nhiên trong cơ thể có thể cải thiện lưu lượng máu và sức khỏe mạch máu. Nhưng hormone, khi được dùng dưới dạng biện pháp tránh thai hoặc liệu pháp hormone thay thế, có thể dẫn đến nguy cơ hình thành cục máu đông cao hơn”.
Các yếu tố khác, bao gồm di truyền, tuổi tác và các tình trạng tiềm ẩn khác, cũng có thể góp phần vào cách biện pháp tránh thai nội tiết tố tác động đến sức khỏe mạch máu, bà nói.
Ước tính gần 65% phụ nữ và trẻ em gái Mỹ từ 15 đến 49 tuổi sử dụng biện pháp tránh thai. Do một số biện pháp mang lại nguy cơ sức khỏe tim mạch cao hơn một chút, điều quan trọng là phải nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe để đảm bảo bạn đang sử dụng lựa chọn an toàn nhất cho mình.
Nói chung, biện pháp tránh thai có xu hướng an toàn đối với hầu hết những người khỏe mạnh. Trên thực tế, một nghiên cứu lớn năm 2023 đã phát hiện, những phụ nữ uống thuốc tránh thai có nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân, các biến cố bệnh tim mạch, bệnh tim mạch vành, suy tim và rung tâm nhĩ thấp hơn. Nhưng những phụ nữ lớn tuổi, hút thuốc hoặc béo phì có nguy cơ bị đông máu cao. Vì vậy, biện pháp tránh thai nội tiết tố kết hợp có thể không phải là lựa chọn tốt nhất cho họ. Nhìn chung, những biện pháp tránh thai nội tiết tố kết hợp này không được khuyến cáo nếu bạn bị huyết áp cao hoặc nếu bạn trên 35 tuổi.
Và như nghiên cứu đã lưu ý, loại biện pháp tránh thai nội tiết tố cụ thể mà bạn dùng cũng có thể tạo ra sự khác biệt. BS Lewey cho biết miếng dán và vòng tránh thai có thể nguy hiểm hơn vì chúng “giải phóng estrogen ở mức độ thấp liên tục”. Điều này dẫn đến nồng độ estrogen trong máu cao hơn so với thuốc viên. Một lần nữa, estrogen được biết là làm tăng huyết áp và nguy cơ hình thành cục máu đông, bác sĩ Merz nói.
Tất nhiên, có những lựa chọn khác ngoài biện pháp tránh thai nội tiết tố kết hợp hoặc dựa trên estrogen. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, các lựa chọn chỉ chứa progestin có thể an toàn hơn nếu bạn có bệnh tim mạch hiện có, cũng như IUD. Thêm vào đó, bao cao su, thuốc diệt tinh trùng và màng chắn âm đạo sẽ không ảnh hưởng đến nguy cơ tim mạch.
Tuy nhiên, những lựa chọn không nội tiết tố này có xu hướng kém hiệu quả hơn và khiến phụ nữ có nguy cơ mang thai cao hơn. Phụ nữ mắc một số loại bệnh tim mạch có nguy cơ [tử vong] và mắc bệnh của mẹ cao. Đối với những người này, việc mang thai có thể làm tăng nguy cơ tim mạch ở mức độ lớn hơn so với một số hình thức tránh thai nhất định.
Vì cả việc mang thai và biện pháp tránh thai đều có thể gây rủi ro, phụ nữ có vấn đề về sức khỏe tim mạch đã biết nên dành thời gian đánh giá tất cả các lựa chọn với bác sĩ.
(Ảnh minh họa: Internet)
(Nguồn: Health)
