U màng não thường phát triển chậm và chỉ biểu hiện triệu chứng rõ ràng khi đã lớn. Vậy làm thế nào để nhận biết sớm u màng não, đặc biệt là ở nữ giới?
May mắn thay, việc chẩn đoán u màng não tương đối đơn giản một khi đã chụp ảnh não hoặc tủy sống của bệnh nhân. U màng não thường phát triển chậm, các triệu chứng chỉ rõ ràng khi khối u đã lớn. Một số trường hợp u màng não có thể không bao giờ gây ra triệu chứng trong suốt cuộc đời người bệnh, hoặc được phát hiện tình cờ khi chụp não cho các triệu chứng không liên quan hoặc trong quá trình khám nghiệm tử thi. Tuy nhiên, khi u màng não có biểu hiện triệu chứng, chúng rất đa dạng về thể loại. Các triệu chứng u màng não không phân biệt nam nữ.
Các khối u này bắt nguồn từ mô màng não, lớp màng bao phủ não và tủy sống, do đó có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào. Nhiều triệu chứng mà bệnh nhân có thể gặp phải phụ thuộc vào vị trí của khối u.
Hầu hết các khối u màng não thực sự không xâm lấn mô não, mà ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương theo những cách sau: Chèn ép mô não, dây thần kinh xuất phát từ hoặc đi vào não hoặc cột sống (dây thần kinh sọ não và dây thần kinh cột sống) cùng các cấu trúc liên quan khác; gây sưng phản ứng mô não xung quanh khối u; làm tắc nghẽn dòng chảy của dịch não tủy (CSF) trong não và tủy sống, dẫn đến tích tụ dịch, tình trạng này được gọi là não úng thủy tắc nghẽn, từ đó chèn ép mô não và các cấu trúc liên quan; ngăn chặn dòng máu chảy trong các tĩnh mạch và động mạch khác nhau ở đầu bằng cách chèn ép hoặc xâm lấn các cấu trúc này.
Các triệu chứng ở bệnh nhân u màng não bao gồm động kinh, đau đầu, yếu cơ, lú lẫn trong suy nghĩ, thay đổi tính cách, rối loạn thị giác và mất thính giác. Động kinh là triệu chứng phổ biến liên quan đến u màng não, với 30% đến 40% bệnh nhân bị động kinh trước khi điều trị.
Một số ví dụ về ảnh hưởng của khối u liên quan đến vị trí cụ thể của u màng não được trình bày dưới đây. Vị trí liềm não và cạnh xoang dọc trên: Tùy thuộc vào vị trí của khối u trên liềm (falx), một rãnh chạy từ trước ra sau giữa hai bán cầu não, các triệu chứng có thể khác nhau. Ví dụ, người có khối u nằm ở phần thùy trán có thể bị suy giảm các chức năng cao cấp của não như lập luận và trí nhớ, trong khi người có khối u nằm ở phần giữa thùy trán có nhiều khả năng bị yếu chân. Vị trí lồi: Động kinh, đau đầu và rối loạn chức năng thần kinh có liên quan đến vị trí cụ thể của khối u trên bề mặt não.
Vị trí cánh bướm (còn gọi là sống bướm): Các vấn đề về thị lực, mất cảm giác ở mặt, tê mặt và động kinh. Vị trí rãnh khứu giác: Mất khứu giác do dây thần kinh giữa não và mũi bị chèn ép, nếu khối u phát triển đủ lớn, các triệu chứng thị giác sẽ biểu hiện do dây thần kinh thị giác bị chèn ép. Vị trí trên yên ngựa: Các vấn đề về thị lực do dây thần kinh thị giác bị chèn ép. Vị trí hố sọ sau: Các triệu chứng ở mặt hoặc mất thính giác do dây thần kinh sọ não bị chèn ép. Vị trí trong não thất và trong ổ mắt: Tăng nhãn áp, mắt lồi ra ngoài và giảm thị lực. Vị trí tủy sống: Đau lưng hoặc đau tứ chi do các dây thần kinh đi vào tủy sống bị chèn ép.
U màng não rất khó chẩn đoán vì nhiều lý do. Do hầu hết u màng não phát triển chậm, thường xảy ra ở những người từ 40 đến 70 tuổi, nên các triệu chứng có thể rất tinh vi, bệnh nhân và/hoặc bác sĩ có thể cho rằng đó là dấu hiệu của lão hóa bình thường (ví dụ: Thay đổi thị lực, mất trí nhớ, ảnh hưởng của thời kỳ mãn kinh và dáng đi loạng choạng).
Ngoài ra, các triệu chứng đa dạng của u màng não có thể dẫn đến nhầm lẫn về nguyên nhân, vì nhiều ảnh hưởng cũng có thể là do các tình trạng bệnh lý khác. Việc chẩn đoán nhầm không phải là hiếm. Một số bệnh nhân có thể mất nhiều năm mới được chẩn đoán chính xác.
May mắn thay, việc chẩn đoán u màng não tương đối đơn giản một khi đã chụp ảnh não hoặc tủy sống của bệnh nhân. Hai kỹ thuật chụp ảnh được sử dụng rộng rãi nhất là CT (còn gọi là CAT) và MRI. CT và CAT là viết tắt của Chụp cắt lớp vi tính và Chụp cắt lớp theo trục, kỹ thuật này liên quan đến việc sử dụng tia X để chụp ảnh bệnh nhân. MRI là viết tắt của Chụp cộng hưởng từ, sử dụng nam châm để quét não.
Thông thường, một chất (còn gọi là thuốc cản quang) được tiêm vào tĩnh mạch của bệnh nhân để tăng cường hình ảnh, giúp phân biệt rõ hơn mô khối u và mô không phải khối u. Chụp cộng hưởng từ là kỹ thuật chụp ảnh được ưu tiên trong trường hợp khối u não hoặc tủy sống, vì nó có thể cung cấp hình ảnh chính xác hơn về vị trí của khối u và vùng màng não.
(Ảnh minh họa: Internet)
(Nguồn: CN-Healthcare)
