Ung thư máu hay còn gọi là bệnh bạch cầu cấp, là bệnh ung thư của các mô tạo máu của cơ thể, bao gồm tủy xương và hệ bạch huyết. Có nhiều loại bệnh bạch cầu. Một số dạng bệnh bạch cầu phổ biến hơn ở trẻ em. Các dạng bệnh bạch cầu khác chủ yếu xảy ra ở người lớn.
Bệnh bạch cầu thường liên quan đến các tế bào bạch cầu. Các tế bào bạch cầu của bạn là những chiến binh chống nhiễm trùng mạnh mẽ. Chúng thường phát triển và phân chia theo cách có trật tự, khi cơ thể bạn cần chúng. Nhưng ở những người mắc bệnh ung thư máu, tủy xương sản xuất ra một lượng lớn các tế bào bạch cầu bất thường, không hoạt động bình thường.
Việc điều trị có thể phức tạp, tùy thuộc vào loại bệnh bạch cầu và các yếu tố khác. Nhưng có những chiến lược và nguồn lực có thể giúp quá trình điều trị của bạn thành công.
Các triệu chứng của bệnh bạch cầu khác nhau, tùy thuộc vào loại bệnh bạch cầu. Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến của bệnh bạch cầu bao gồm:
– Sốt hoặc ớn lạnh.
– Mệt mỏi dai dẳng, yếu ớt.
– Nhiễm trùng thường xuyên hoặc nghiêm trọng.
– Hạch bạch huyết sưng, gan hoặc lá lách to.
– Dễ chảy máu hoặc bầm tím.
– Chảy máu cam tái phát.
– Xuất hiện những đốm đỏ nhỏ trên da (xuất huyết dưới da).
– Đổ mồ hôi quá nhiều, đặc biệt là vào ban đêm.
– Đau nhức xương khớp.
Hãy đặt lịch hẹn với bác sĩ nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng dai dẳng nào khiến mình lo lắng.
Các triệu chứng của bệnh ung thư máu thường mơ hồ và không cụ thể. Bạn có thể bỏ qua các triệu chứng ban đầu của bệnh vì chúng có thể giống với các triệu chứng của bệnh cúm và các bệnh thông thường khác.
Đôi khi bệnh được phát hiện trong quá trình xét nghiệm máu để tìm một số tình trạng khác.
Các nhà khoa học cho biết, không rõ nguyên nhân chính xác gây ra bệnh bạch cầu. Bệnh này dường như phát triển từ sự kết hợp của các yếu tố di truyền và môi trường.
Ung thư máu xảy ra khi một số tế bào máu có những thay đổi (đột biến) trong di truyền. DNA của tế bào chứa các hướng dẫn cho tế bào biết phải làm gì. Thông thường, DNA sẽ ra lệnh cho tế bào phát triển với tốc độ nhất định và chết vào thời điểm nhất định. Trong bệnh bạch cầu, các đột biến sẽ ra lệnh cho các tế bào máu tiếp tục phát triển và phân chia.
Khi điều này xảy ra, quá trình sản xuất tế bào máu trở nên mất kiểm soát. Theo thời gian, các tế bào bất thường này có thể lấn át các tế bào máu khỏe mạnh trong tủy xương, dẫn đến ít tế bào bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu khỏe mạnh hơn, gây ra các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư máu.
Các bác sĩ phân loại bệnh bạch cầu dựa trên tốc độ tiến triển và loại tế bào liên quan.
Phân loại theo tốc độ tiến triển của bệnh bạch cầu:
Bệnh bạch cầu cấp tính
Trong bệnh bạch cầu cấp tính, các tế bào máu bất thường là các tế bào máu chưa trưởng thành (tế bào nguyên bào). Chúng không thể thực hiện các chức năng bình thường của mình, sinh sôi nhanh chóng, do đó bệnh trở nên trầm trọng hơn rất nhanh. Ung thư máu cấp tính cần được điều trị tích cực, kịp thời.
Bệnh bạch cầu mãn tính
Có nhiều loại bệnh bạch cầu mãn tính. Một số loại sản xuất quá nhiều tế bào và một số loại sản xuất quá ít tế bào. Bệnh bạch cầu mãn tính liên quan đến các tế bào máu trưởng thành hơn. Các tế bào máu này nhân lên hoặc tích tụ chậm hơn, có thể hoạt động bình thường trong một khoảng thời gian. Một số dạng bệnh bạch cầu mãn tính ban đầu không có triệu chứng sớm, có thể không được phát hiện hoặc không được chẩn đoán trong nhiều năm.
Phân loại theo loại tế bào bạch cầu bị ảnh hưởng:
Bệnh bạch cầu lymphocytic
Loại bệnh bạch cầu này ảnh hưởng đến các tế bào lymphoid (tế bào lympho), tạo thành mô lymphoid hoặc mô bạch huyết. Mô bạch huyết tạo nên hệ thống miễn dịch của bạn.
Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy
Loại bệnh bạch cầu này ảnh hưởng đến các tế bào tủy. Các tế bào tủy tạo ra các tế bào hồng cầu, bạch cầu và các tế bào sản xuất tiểu cầu.
Bệnh có các loại chính, bao gồm:
Bệnh bạch cầu cấp tính (ALL): Đây là loại bệnh bạch cầu phổ biến nhất ở trẻ nhỏ. ALL cũng có thể xảy ra ở người lớn.
Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy (AML): AML là một loại bệnh bạch cầu phổ biến. Bệnh xảy ra ở trẻ em và người lớn. AML là loại bệnh bạch cầu cấp tính phổ biến nhất ở người lớn.
Bệnh bạch cầu kinh dòng lympho (CLL): Với CLL, bệnh bạch cầu mãn tính phổ biến nhất ở người lớn, bạn có thể cảm thấy khỏe mạnh trong nhiều năm mà không cần điều trị.
Bệnh bạch cầu mạn dòng tủy (CML): Loại bệnh bạch cầu này chủ yếu ảnh hưởng đến người lớn. Người mắc CML có thể có ít hoặc không có triệu chứng trong nhiều tháng hoặc nhiều năm, trước khi bước vào giai đoạn mà các tế bào bạch cầu phát triển nhanh hơn.
Các loại khác: Có những loại bệnh bạch cầu khác hiếm gặp hơn, bao gồm bệnh bạch cầu tế bào lông, hội chứng loạn sản tủy xương và rối loạn sinh tủy.
Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư máu bao gồm:
Điều trị ung thư trước đó
Những người đã trải qua một số loại hóa trị và xạ trị nhất định cho các loại ung thư khác, có nguy cơ mắc một số loại bệnh bạch cầu cao hơn.
Rối loạn di truyền
Các bất thường về di truyền dường như đóng một vai trò trong sự phát triển của bệnh bạch cầu. Một số rối loạn di truyền nhất định, chẳng hạn như hội chứng Down, có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh bạch cầu.
Tiếp xúc với một số hóa chất
Tiếp xúc với một số hóa chất nhất định, chẳng hạn như benzen (có trong xăng và được ngành công nghiệp hóa chất sử dụng), có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc một số loại bệnh bạch cầu.
Hút thuốc
Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh bạch cầu tủy cấp tính.
Tiền sử gia đình mắc bệnh bạch cầu
Nếu các thành viên trong gia đình bạn được chẩn đoán mắc bệnh bạch cầu, nguy cơ mắc bệnh của bạn có thể tăng lên.
Mặc dù vậy, trong nhiều trường hợp bị bệnh mà không có yếu tố nguy cơ nào ở trên. Nhiều người có các yếu tố nguy cơ nhưng cũng không bị bệnh.
(Ảnh minh họa: Internet)
