Nhiều người mắc bệnh rối loạn cơ xương khớp sử dụng thực phẩm bổ sung để giảm triệu chứng. Cho dù triệu chứng là đau, sưng hay mệt mỏi, bạn có thể tìm thấy một loại thực phẩm bổ sung được cho là có thể làm giảm triệu chứng đó. Nhưng liệu những thực phẩm bổ sung này có hiệu quả và an toàn không? Dưới đây là những điều bạn cần biết về một số lựa chọn phổ biến.
Một nghiên cứu tổng quan trên RMD Open bao gồm 24 tổng quan hệ thống và 150 bài báo cho thấy cần nhiều nghiên cứu chất lượng cao hơn về tác dụng của thực phẩm bổ sung đối với các bệnh lý về cơ xương khớp. Hầu hết các nghiên cứu đã tập trung vào viêm khớp dạng thấp (RA) hoặc viêm xương khớp (OA), nơi mức độ bằng chứng tốt nhất cũng chỉ ở mức trung bình.
Chất lượng của thực phẩm bổ sung rất khác nhau, và chúng không được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ quản lý giống như thuốc. Do đó bạn nên chọn các sản phẩm được xác minh bởi NSF hoặc ConsumerLab. Họ kiểm tra thực phẩm bổ sung để đảm bảo nhãn phản ánh những gì bên trong.
Vitamin là một phần không thể thiếu trong nhiều gia đình – nhưng liệu chúng có ích không? Theo Tiến sĩ, chuyên gia dinh dưỡng Elena Philippou (Phó Giáo sư Dinh dưỡng-Chế độ ăn uống tại Đại học Nicosia, Nicosia, Cyprus) và bác sĩ Elena Nikiphorou (chuyên khoa thấp khớp tại Đại học King’s College London, London, Anh): “Các loại vitamin bổ sung riêng lẻ sẽ không mang lại bất kỳ lợi ích nào trừ khi người đó bị thiếu hụt một loại vitamin hoặc khoáng chất cụ thể”.
Đối với một số bệnh nhân, sự thiếu hụt là một thực tế. Một nghiên cứu trên Journal of Clinical Medicine cho thấy, những người bị RA có nguy cơ bị thiếu hụt chất dinh dưỡng cao hơn 17% so với các cá nhân đối chứng cùng độ tuổi, có lẽ vì các triệu chứng như mệt mỏi, đau và buồn nôn ảnh hưởng đến thói quen ăn uống của họ. Dưới đây là những gì khoa học nói về các loại vitamin bổ sung phổ biến.
Loại vitamin giống hormone này, gắn vào các thụ thể trên tế bào miễn dịch để giảm viêm, là thực phẩm bổ sung phổ biến nhất trong số các bệnh nhân thấp khớp trong một nghiên cứu gần đây từ Vương quốc Anh. Thiếu hụt vitamin D phổ biến ở những người bị RA, lupus, hội chứng Sjögren, viêm cột sống dính khớp, xơ cứng bì hệ thống và đau cơ xơ hóa. Trong một số trường hợp, nồng độ vitamin D theo dõi hoạt động của bệnh. Corticosteroid cũng có thể làm tăng khả năng thiếu hụt vitamin D. Vậy thực phẩm bổ sung có thể giúp ích không?
Đối với RA, bằng chứng chỉ ra những cải thiện nhỏ. Một đánh giá có hệ thống gồm 11 nghiên cứu bao gồm 3049 bệnh nhân được công bố trên Nutrition Reviews cho thấy bổ sung vitamin D làm giảm đáng kể cơn đau của bệnh nhân và Điểm hoạt động bệnh trong 28 khớp (DAS28) bằng cách sử dụng cả protein phản ứng C (CRP) và tốc độ lắng hồng cầu (ESR).
Nghiên cứu về lợi ích của việc bổ sung vitamin D đối với các triệu chứng đau cơ xơ hóa còn trái chiều, theo một đánh giá nghiên cứu trên SN Comprehensive Clinical Medicine. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho biết vẫn nên thảo luận về lợi ích tiềm năng của việc bổ sung vitamin D.
Việc bổ sung vitamin D rất quan trọng trong bối cảnh của các bệnh thấp khớp khác nhau để ngăn ngừa hoặc điều trị bệnh xương. Những người mắc bệnh thấp khớp nên nói chuyện với bác sĩ và yêu cầu kiểm tra nồng độ vitamin D trong máu.
Bệnh nhân đang dùng methotrexate nên bổ sung axit folic theo hướng dẫn của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Lý do: Methotrexate có thể làm giảm nồng độ axit folic, làm tăng nguy cơ tác dụng phụ. Một phân tích về các báo cáo về tác dụng phụ được công bố trên tạp chí Pharmacoepidemiology cho thấy, những người dùng methotrexate dùng axit folic (hoặc chất ức chế yếu tố hoại tử khối u alpha) có nguy cơ bị nhiễm độc gan hoặc ức chế tủy xương thấp hơn. Liều khuyến cáo thông thường là 1mg/ngày.
Trong một bài báo quan điểm năm 2024 trên Rheumatology International, các nhà nghiên cứu cho biết các bác sĩ nên đánh giá nồng độ vitamin B12 sớm trong quá trình chẩn đoán các bệnh thấp khớp.
Lý dó là nhiều triệu chứng của thiếu máu ác tính, như mệt mỏi, bắt chước các triệu chứng của bệnh thấp khớp. Các tác động lên đường tiêu hóa (GI) của xơ cứng bì hệ thống có thể gây ra thiếu hụt vitamin B12. Trong một nghiên cứu nhỏ trên Journal of Clinical Rheumatology, 44 trong số 62 bệnh nhân xơ cứng bì hệ thống có nồng độ vitamin B12 thấp.
Thiếu hụt vitamin E rất hiếm gặp ở người lớn khỏe mạnh. Tuy nhiên, một số tình trạng bệnh lý, như bệnh viêm ruột và rối loạn kém hấp thu, có thể làm tăng khả năng thiếu hụt vitamin E. Ở bệnh nhân RA, bổ sung vitamin E có thể giúp giảm sưng và nhạy cảm khớp, theo một đánh giá có hệ thống gồm 9 nghiên cứu bao gồm 39.845 bệnh nhân trên European Journal of Clinical Nutrition. Các nhà nghiên cứu cho rằng, chất dinh dưỡng này có vai trò hỗ trợ sửa chữa đường ruột. Sử dụng thận trọng, vì loại thực phẩm bổ sung này có thể làm tăng nguy cơ chảy máu ở liều trên 1000mg/ngày.
Giống như vitamin E, thiếu hụt vitamin A rất hiếm gặp ở Hoa Kỳ. Nguy cơ bổ sung quá liều cao hơn so với bổ sung thiếu liều. Tuy nhiên, thiếu hụt vitamin A có thể xảy ra ở những người mắc các vấn đề mãn tính về tuyến tụy, gan hoặc đường tiêu hóa. Ở những người bị thiếu hụt, bổ sung vitamin A có thể giúp giảm các triệu chứng khô mắt thường gặp trong hội chứng Sjögren, theo một đánh giá tường thuật được công bố trên Nutrients.
Vitamin A có thể giúp giảm các thay đổi bề mặt nhãn cầu bằng cách hỗ trợ sản xuất các protein bảo vệ bề mặt ngoài cùng của mắt. Lượng khuyến nghị hàng ngày cho vitamin A là 900 μg. Bổ sung liều cao có thể gây độc, dẫn đến các triệu chứng đường tiêu hóa và các vấn đề như thờ ơ, buồn ngủ, tăng áp lực nội sọ và thay đổi da.
Những chất này tương tự như các hợp chất tự nhiên trong cơ thể chúng ta. Câu hỏi đặt ra là liệu việc ăn chúng có mang lại lợi ích hay không.
Glucosamine và chondroitin xuất hiện tự nhiên trong cơ thể chúng ta và giúp chúng ta hình thành và bảo vệ các mô liên kết. Ở dạng viên nén, sự kết hợp này là thực phẩm bổ sung phổ biến nhất cho OA, theo nghiên cứu trên tạp chí Maturitas. Nhưng các nghiên cứu về hiệu quả của nó cho kết quả trái chiều.
Một đánh giá có hệ thống gồm 25 nghiên cứu được công bố trên Inflammopharmacology cho thấy, ở những bệnh nhân bị OA khớp gối, việc bổ sung khoảng 1500mg glucosamine mỗi ngày làm giảm tình trạng hẹp khoang khớp đùi-chày, trong khi bổ sung khoảng 800mg/ngày chondroitin làm giảm cường độ đau và cải thiện chức năng thể chất so với giả dược. Bộ đôi glucosamine và chondroitin không mang lại lợi ích đáng kể, có lẽ vì cần nhiều nghiên cứu hơn. Hầu hết các tác dụng phụ đều nhẹ, nhưng một số tài liệu chỉ ra khả năng glucosamine làm tăng tác dụng làm loãng máu của warfarin.
Dầu cá là một loại thực phẩm bổ sung bán chạy nhất, có thể hữu ích trong các bệnh thấp khớp viêm. Một đánh giá có hệ thống gồm 30 nghiên cứu bao gồm 710 bệnh nhân được công bố trên Arthritis Research & Therapy cho thấy bổ sung axit béo omega-3 có thể cải thiện tình trạng đau, số lượng khớp sưng và đau, ở những bệnh nhân bị RA, viêm khớp vảy nến hoặc viêm cột sống dính khớp. Ở những bệnh nhân bị lupus, bổ sung axit béo omega-3 có thể cải thiện tình trạng viêm, stress oxy hóa, nồng độ lipid và chức năng nội mô.
Chuyên gia khuyến nghị kết hợp thực phẩm và thực phẩm bổ sung: Ăn cá nhiều dầu ít nhất 2 lần một tuần, thường xuyên tiêu thụ các nguồn omega-3 từ thực vật như hạt chia, hạt lanh hoặc quả óc chó, cân nhắc bổ sung hàng ngày chứa 2g omega-3 từ axit docosahexaenoic và axit eicosapentaenoic. Hầu hết các tác dụng phụ của dầu cá đều nhẹ, như ợ nóng và hôi miệng. Dầu cá có thể có tác dụng làm loãng máu ở liều cao, vì vậy cần đặc biệt chú ý đối với những bệnh nhân đang dùng thuốc chống đông máu.
Xây dựng các vi khuẩn tốt trong ruột của bạn có thể giúp bạn chống lại tác động của các bệnh thấp khớp. Một đánh giá có hệ thống gồm 80 thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên trên BMC Medicine cho thấy, các liệu pháp nhắm vào hệ vi sinh vật đường ruột có thể cải thiện các triệu chứng hoặc các yếu tố viêm trong bệnh celiac, lupus, viêm khớp tự phát ở trẻ vị thành niên, bệnh vẩy nến, hội chứng Sjögren, bệnh đa xơ cứng, xơ cứng bì hệ thống, bệnh Crohn và viêm loét đại tràng.
Probiotics cũng được chứng minh là làm giảm đau ở những người bị đau cơ xơ hóa, nhưng chúng không ảnh hưởng đến điểm số trên Bảng câu hỏi tác động của bệnh đau cơ xơ hóa. Probiotics không hữu ích trong viêm cột sống khớp hoặc RA. Không có tác dụng phụ nào được báo cáo. Bằng cách cải thiện sự cân bằng của vi khuẩn trong ruột, probiotics có thể ức chế các yếu tố gây viêm và đường dẫn truyền tín hiệu và điều chỉnh sự biệt hóa tế bào T CD4+, các nhà nghiên cứu viết.
Các chuyên gia khuyến nghị tiêu thụ hàng ngày các nguồn thực phẩm probiotic như sữa chua, kefir, dưa cải bắp, kimchi, tempeh, miso và kombucha, cùng với các nguồn thực phẩm prebiotic như chuối, hành tây, atisô, măng tây, yến mạch, tỏi tây và tỏi.
Là một loại thực phẩm bổ sung ngày càng phổ biến cho tóc, da và móng, một số loại peptide collagen hoặc collagen thủy phân cũng có tác dụng đối với sức khỏe khớp. Bên trong cơ thể chúng ta, collagen giúp xây dựng các khớp. Là một loại thực phẩm bổ sung, hiệu quả của nó vẫn chưa được khẳng định. Một đánh giá có hệ thống gồm 19 nghiên cứu trên International Journal of Rheumatic Diseases cho thấy cần nhiều nghiên cứu hơn để xác định xem bổ sung collagen có hại hay có lợi trong OA hoặc RA. Các nghiên cứu chưa cho thấy tác dụng phụ, và liều lượng thường dao động từ 2,5 đến 15 g/ngày.
Chất chống oxy hóa này xuất hiện tự nhiên trong tế bào của chúng ta và được sản xuất thông qua quá trình lên men vi sinh vật để sử dụng trong thực phẩm bổ sung. Một đánh giá nghiên cứu gồm 20 bài báo bao gồm 483 bệnh nhân trên Clinical Nutrition ESPEN kết luận rằng việc bổ sung CoQ10 lên đến 300 mg/ngày có lợi trong RA, đau cơ xơ hóa hoặc hội chứng kháng phospholipid (APS).
Thường được quảng cáo là một chất hỗ trợ giấc ngủ, hormone này có hoạt động miễn dịch và chống viêm có thể có lợi cho những người mắc bệnh thấp khớp. Một đánh giá nghiên cứu gồm 13 bài báo bao gồm 533 bệnh nhân trên Clinical Nutrition ESPEN kết luận rằng melatonin có thể giúp cải thiện giấc ngủ, cơn đau và tâm trạng ở những người bị đau cơ xơ hóa, OA và loãng xương nhưng không phải ở những người bị RA. Tác dụng phụ là tối thiểu, nhưng một số người bị buồn nôn, buồn ngủ, ác mộng hoặc đau đầu. Liều 5-6 mg/ngày có thể an toàn cho hầu hết người lớn.
Nhiều loại thực phẩm bổ sung được sử dụng trong thấp khớp là chất chống oxy hóa có nguồn gốc từ thảo mộc, gia vị hoặc các loại thực vật khác.
Bạn có thể thấy loại thực phẩm bổ sung này được dán nhãn là nghệ, một loại gia vị vàng trong bột cà ri, hoặc curcumin, một hợp chất chống oxy hóa được gọi là curcuminoid trong nghệ. Curcuminoid có thể làm giảm viêm bằng cách loại bỏ các gốc tự do và ức chế các enzyme tạo ra prostaglandin.
Loại cây có hoa này thường được bán trên thị trường như một loại thực phẩm bổ sung hỗ trợ gan, nhưng nghiên cứu cũng cho thấy hứa hẹn trong RA và OA. Bổ sung silymarin có thể giúp giảm đau, giảm viêm và bảo vệ chất nền sụn, màng hoạt dịch và tế bào sụn trong khớp. Loại thực phẩm bổ sung này có thể giúp ích thông qua các đặc tính điều hòa miễn dịch, chống viêm, chống oxy hóa…
Boswellia serrata có thể giúp giảm đau và cứng khớp và cải thiện chức năng khớp trong OA, một đánh giá có hệ thống gồm bảy thử nghiệm liên quan đến 545 bệnh nhân trên BMC Complementary Medicine and Therapies cho thấy.
Gừng là một loại thực phẩm bổ sung thảo dược phổ biến trong số những người bị RA. Gừng có thể làm giảm đau và viêm toàn thân ở những người bị OA. Các nghiên cứu tiền lâm sàng cho thấy các hợp chất phenolic trong loại củ cay này, chẳng hạn như gingerol, làm giảm viêm thông qua nhiều cơ chế.
Được tìm thấy trong nho đỏ và rượu vang đỏ, hợp chất này đặc biệt tốt trong việc ngăn chặn các enzyme COX-2, một bước quan trọng trong quá trình viêm.
Một đánh giá nghiên cứu gồm năm bài báo bao gồm 481 bệnh nhân trên European Journal of Rheumatology cho thấy những người bị OA, RA hoặc viêm động mạch Takayasu dùng 250-1000 mg/ngày resveratrol thấy cải thiện về cơn đau, chức năng, hoạt động của bệnh, sưng khớp và viêm, mà không có tác dụng phụ.
Loại gia vị làm ấm này đang ngày càng trở nên phổ biến như một loại thực phẩm bổ sung. Quế thường được bán trên thị trường như một loại thuốc làm giảm lượng đường trong máu và hỗ trợ sức khỏe xương.
Trong một nghiên cứu nhỏ với 36 phụ nữ bị RA được công bố trên Journal of the American College of Nutrition, những người tham gia tiêu thụ 2 g/ngày bột quế đã giảm đau sưng khớp.
Quế có thể làm giảm đau bằng cách ức chế prostaglandin và giảm viêm bằng cách giảm giải phóng axit arachidonic khỏi màng tế bào, theo một đánh giá nghiên cứu trên Frontiers in Pharmacology. Các vấn đề về đường tiêu hóa và phản ứng dị ứng là một trong những tác dụng phụ phổ biến nhất.
(Ảnh minh họa: Internet)
