Tại phòng khám chỉnh hình, bệnh nhân thường giơ phim chụp X-quang và lo lắng hỏi: “Bác sĩ ơi, tôi bị gai xương ở cột sống. Liệu tôi có bị liệt không?”… Đây là nguyên nhân hàng đầu khiến bạn bị đau cột sống, đau lưng.
Trên thực tế, gai xương (tăng sản xương) là một dạng “tự phục hồi” của cơ thể.
Khi các khớp trở nên không ổn định do căng thẳng và lão hóa, xương sẽ tích tụ canxi để hình thành các gai xương giống như một “miếng vá” để ổn định cấu trúc.
Gai xương ở gót chân và đầu gối thường chỉ cần giảm đau, nhưng gai xương ở cột sống có thể chèn ép dây thần kinh và thậm chí gây liệt!
Tại sao cột sống lại đặc biệt như vậy? Và làm thế nào chúng ta có thể giảm thiểu rủi ro?
1. Thoái hóa đĩa đệm: Nguyên nhân gây mất ổn định cột sống
Cột sống giống như một chồng các khối xây dựng, với các đĩa đệm hoạt động như lớp đệm ở giữa. Khi các đĩa đệm bị thoái hóa và mỏng đi do ngồi lâu và căng thẳng, các đốt sống liền kề sẽ bị lỏng lẻo. Để củng cố cột sống, cơ thể sẽ “hàn” các gai xương vào các cạnh của đốt sống.
Nếu gai xương phát triển vào ống sống, nó có thể chèn ép tủy sống hoặc rễ thần kinh, gây tê ở chi dưới, cảm giác như đi trên bông, thậm chí là liệt nửa người dưới và tiểu không tự chủ.
Đồng thời, gai xương cũng có tính “lây lan”! Khi một gai xương mọc ở một đoạn cột sống, các đoạn khác cũng sẽ tăng sinh nhanh chóng để bù đắp cho sự mất cân bằng, tạo thành một “vòng luẩn quẩn”.
2. Loãng xương: Âm thầm phá hủy cột sống
Y học cổ truyền cho rằng thận điều khiển xương. Thận hư dẫn đến tủy xương không đủ, khiến xương xốp, hình dạng như tổ ong. Những thân đốt sống xốp này bị chèn ép và biến dạng (ví dụ, trở thành hình nêm hoặc dẹt), gây thoát vị đĩa đệm và cong vẹo cột sống bất thường. Để duy trì sự ổn định, các gai xương sẽ phát triển không ngừng.
Tuy nhiên, ở những người bị loãng xương, gai xương dễ dính chặt vào các đốt sống liền kề. Nếu gai xương của 2 đốt sống tạo thành “cầu xương”, rất dễ làm tổn thương dây thần kinh trong quá trình phẫu thuật tách rời.
Bản chất của động tác: Kích hoạt các cơ sâu ở sau gáy và tăng cường năng lượng Dương của Mạch Thống đốc (Mạch Thống đốc chạy qua cột sống và kiểm soát năng lượng Dương của toàn bộ cơ thể).
Cách làm:
1. Ngồi/đứng thẳng, cằm cúi vào và nhìn thẳng về phía trước;
2. Sử dụng cổ để tạo lực, di chuyển cằm qua lại theo chiều ngang và siết chặt các cơ sâu trong cổ họng.
3. Giữ nguyên tư thế, gật đầu nhẹ nhàng 5 lần (nhẹ nhàng như gà mổ thóc) để cảm nhận chuyển động tại điểm giao giữa xương sọ và cột sống cổ.
4. Lặp lại 10 lần mỗi hiệp.
Tại sao nó hiệu quả:
Các cơ sâu ở gáy là “nâng đỡ tự nhiên”. Khi được tăng cường, chúng có thể giảm áp lực lên đĩa đệm và làm chậm sự phát triển của gai xương.
Kích thích huyệt Phong Trì và Đại Trụ để thúc đẩy năng lượng dương, tiêu lạnh và ẩm ướt, cải thiện lượng máu cung cấp lên não.
Bài tập giúp tăng cường sức mạnh cho thận và ổn định cột sống thắt lưng.
Bản chất của động tác: Luyện tập đồng bộ các cơ bụng ngang và cơ thắt lưng phù hợp với quan niệm của y học cổ truyền Trung Quốc rằng “eo là nơi cư trú của thận” và tăng cường sức mạnh cho cột sống từ bên trong.
Cách làm:
1. Nằm ngửa, đầu gối cong, bàn chân nhấc khỏi mặt đất (bắp chân song song với mặt đất) và lưng hoàn toàn nằm thẳng trên mặt đất;
2. Nhẹ nhàng đẩy rốn về phía sau (tưởng tượng như đang kéo khóa quần tất) để tác động vào các cơ bụng sâu;
3. Từ từ duỗi thẳng chân trái và hạ xuống (cách mặt đất 15cm), đồng thời giơ cánh tay phải lên cao.
4. Kiểm soát lực và rút lại, chuyển sang phía đối diện, lặp lại 10 lần thành một hiệp, 3 hiệp mỗi ngày.
Tại sao nó hiệu quả:
Các cơ bụng sâu hoạt động như một “chiếc đai tự nhiên” giúp giảm tải cho cột sống thắt lưng;
Kéo giãn kinh Bàn chân – Thái dương bàng quang, kích thích huyệt Thần thư và Bát Liêu, làm ấm thận và tăng cường sức mạnh cho eo.
Sử dụng thuốc Đông y theo đơn kê của bác sĩ là lựa chọn giúp ngăn cơn đau hiệu quả, không lo tác dụng phụ. Tuy nhiên cần chú ý lựa chọn cơ sở uy tín, bác sĩ Đông y giỏi về xương khớp, tránh tiền mất tật mang.
(Ảnh minh họa: Internet)
